Ósanngjörn skattastefna ríkisstjórnarinnar

Ríkisstjórnin hefur í valdatíð sinni verið iðin við að halda því fram að skattastefna þeirra feli í sér skattalækkanir. Stjórnarliðar vilja minna ræða um það hvernig lægri skattar skila sér til almennings og hvað mismunandi hópar samfélagsins bera úr býtum. Þetta er hins vegar lykilatriði í skattapólitík, þ.e. hvernig lægri skattar koma til framkvæmda og hver markmiðin að baki þeim eru.
Staðreyndin er sú að millitekjufólk, oft á tíðum ungt fjölskyldufólk, og láglaunafólk finnur ekki mikið fyrir lægri skattheimtu ríkisins. Skattalækkunum ríkisstjórnarinnar er einfaldlega ekki beint að þessu fólki.

Lægri skattar skila sér hins vegar duglega til hinna efnameiri. Þessar lækkanir eru svo kostaðar með skerðingu á ýmsum greiðslum sem millitekju – og láglaunafólki munar um. Það gleymist stundum í umræðu um skattamál að lægri skattar þýða minni tekjur ríkissins. Umfangsmiklar skattalækkanir hljóta því að einhverju marki að bitna á þjónustu ríkisins.
Barnabætur hafa lækkað
Ríkisstjórnin hefur t.d. skert barnabætur um rúma 10 milljarða króna þar sem að viðmiðunarfjárhæðir hafa ekki fylgt verðlagsþróun og einnig vegna tekjutengingar á barnabótum. Fjölskuldufólk fékk hærri barnabætur árið 1995 en það fær nú, auk þess sem að fleiri einstaklingar fengu þessar bætur greiddar þá en nú. Nú fá aðeins um 11,3% foreldra óskertar barnabætur. Sé litið til hjóna er þessi tala jafnvel enn lægri. Aðeins 3% hjóna fá óskertar barnabætur.

Hækkun barnabóta á undanfarið, sem kemur reyndar ekki að fullu til framkvæmda fyrr en 2007, nær því ekki að hækka þær til jafns við það sem þær voru fyrir aðgerðir þessarar ríkisstjórnar. Reyndar nemur hækkunin aðeins um fjórðungi af þeirri upphæð sem barnafólk hefur misst undanfarinn áratug. Þetta sést á því að ef raungildi barnabóta hefði haldist óbreytt frá því sem það var þegar ríkisstjórnin tók við völdum 1995 hefði fjölskyldufólk fengið um 10 milljörðum meira í sinn hlut en það hefur fengið.
Markmið barnabóta hlýtur að vera að létta undir með fólki sem er að stofna fjölskyldur og með tímabundið þungar fjárhagsskuldbindingar. Nú er hins vegar svo komið að mikill minnihluti fjölskyldufólks fær óskertar barnabætur, en það er varla í samræmi við markmiðið um að fjölskyldur landsins fái fjárhagslega aðstoð á þeim tíma þegar að útgjöld heimila eru hærri en á öðrum tímabilum ævinnar.
Hjón greiða hærra hlutfall tekna í tekjuskatt
Hin rétta mynd í skattamálum er önnur en ríkisstjórnin vill sýna. Skattbyrði einstaklinga hefur aukist á Íslandi. Skattbyrðin hefur aukist mest hérlendis af öllum ríkjum OECD frá 1990 fyrir utan eitt land, Grikkland. Yfirgnæfandi meirihluti hjóna og sambúðarfólks (95%) og 75% einstaklinga greiðir hærra hlutfall tekna sinna í tekjuskatt en það gerði 1995. Ástæðan er sú að jafnvel þó að skattprósentan sé lægri þá dugar það ekki til, þar sem skattfrelsismörkin hafa ekki fylgt þróun launa eða verðlaugs. Niðurstaðan er að fólk borgar skatt af stærri hluta launa sinna en það gerði áður.

Það er einfaldlega rangt að aukin skattbyrði sé tilkomin vegna aukins kaupmáttar og launahækkana eins og oft heyrist úr herbúðum stjórnarinnar. Enda hefur aukning kaupmáttar ekki alltaf haft í för með sér sjálfkrafa þyngingu á skattbyrði. Það gerðist fyrst eftir að rofin voru tengsl persónuafsláttar og vísitölu árið 1995. Þá fór skattbyrðin að haldast í hendur við launahækkanir, vegna aðgerða ríkisstjórnarinnar.
Slæmar afleiðingar skattastefnu ríkisstjórnarinnar
Þær skattalækkanir sem ríkisstjórnin hefur boðað munu kosta ríkissjóð 39 milljarða á þremur árum. Lítill hluti þessara lækkana fer til millitekju – og láglaunafólks. Eftir þrjú ár þá hafa skattalækkanirnar í för með sér 22 milljarða króna kostnað á ríkissjóð á ári.

Fyrirhugaðar tekjuskattslækkanir ríkisstjórnarinnar í ár færa grunnskólakennara með meðallaun u.þ.b 1.900 kr. í skattalækkun á þessu ári sem nægir rúmlega fyrir einum bleyjupakka á mánuði. Einstaklingur með milljón á mánuði fá hins vegar um 23.000 kr. í skattalækkun mánaðarlega eða eina utanlandsferð í hverjum mánuði. Það væri miklu réttlátara að lækka matarskattinn fyrir sömu fjárhæð en það myndi koma öllum til góða, ekki síst millistéttinni.

Það er hins vegar óumdeilt að ákveðnir hópar í samfélaginu hafa borið lægri skatta úr býtum, það er segja þeir sem mestar hafa tekjur. Millitekju – og láglaunafólk hefur ekki notið góðs af þessum skattalækkunum. Þetta fólk fær hins vegar að súpa seyðið af afleiðingum skattalækkana í formi skertra barnabóta, hækkandi komugjalda í heilbrigðiskerfinu, auk þess sem að tryggingargjöld eru hærri en áður, vaxtabætur hafa skerst, lyfjakostnaður aukist og ýmis þjónustugjöld hafa hækkað.

Hin rétta mynd af skattalækkunum ríkisstjórnarinnar er sú að skattbyrði einstaklinga hefur aukist og áður óþekkt skattheimta á láglaunafólk, og meira að segja bótaþega, er orðin að veruleika.

Rafræn sjúkraskrá verði að veruleika

Það er hægt að ræða, og deila, endalaust um heilbrigðismál á Íslands enda mjög víðtækur málaflokkur sem tekur til sín stærstan hluta ríkisútgjalda. Hins vegar er eitt mál sem nánast allir í heilbrigðiskerfinu eru sammála um. Það er um nauðsyn þess á að koma á rafrænni sjúkraskrá. Rafræn sjúkraskrá hefur verið nefnd stærsta hagsmunamál íslensks heilbrigðiskerfis.

Kostir rafrænnar sjúkraskrár eru ótvíræðir. Slík skrá eykur öryggi sjúklinga til muna, dregur úr tvíverknaði, tryggir upplýsingaflæði og stuðlar að skilvirkni og sparnaði.

Sjúklingar fengju með henni betri þjónustu og læknar hefðu aðgang að betri upplýsingum á einum stað. Rafræn og samræmd sjúkraskrá er mikilvægt öryggisatriði ásamt því að auðvelda alla vinnslu og varðveislu upplýsinga. Rafræn sjúkraskrá myndi því borga sig upp á skömmum tíma, m.a. vegna fækkun mistaka og aukinnar hagkvæmni.
Ljúkum við verkið
Tryggja verður nægjanlegt fjármagn í gerð slíkrar rafrænnar sjúkraskrár í þágu alls heilbrigðiskerfisins, jafnt á sjúkrastofnunum sem og á heilsugæslustöðvum og hjá sjálfstætt starfandi heilbrigðisstarfsmönnum. Sömuleiðis þarf að tryggja samtengingu rafrænna kerfa í heilbrigðiskerfinu í heild sinni.

Ákveðin skref hafa verið tekin í þessa átt en nú er tími til kominn til að spýta í lófana hvað þetta varðar. Fjölmargir þingmenn og fagaðilar hafa ítrekað kallað eftir gerð rafrænnar sjúkraskrár. Nágrannaþjóðir okkar eru komnar talsvert á undan okkur að þessu leyti.

Rafræn sjúkraskrá er vitaskuld stórt og dýrt verkefni upp á 1-2 milljarða króna sem myndi hins vegar margborga sig á mjög skömmum tíma. Leggjumst öll á eitt og fjárfestum í okkar eigin öryggi með rafrænni sjúkraskrá og rafrænu upplýsingaflæði.

Raunveruleg forgangsröðun ríkisstjórnarinnar

Nú í dag voru fjárlögin samþykkt á Alþingi. Samkvæmt lögunum verður 19,6 milljarða króna tekjuafgangur á rekstri ríkissjóðs á næsta ári. Það hefur að vísu ekki vantað að fjárlög ríkisstjórnarinnar boði ríflegan tekjuafgang. Reyndin hefur hins vegar verið sú að afgangurinn er ekki fyrir hendi þegar reikningurinn er gerður endanlega upp. Þá er myndin önnur og ekki jafn glæsileg. Ef skoðuð eru árin 2000-2004 þá var þar gert ráð fyrir um 82 milljarða króna afgangi í fjárlögum, en niðurstaðan varð aftur á móti 8 milljarða króna halli.

Það er sömuleiðis venjan að allar breytingartillögur stjórnarandstöðunnar, hver og ein einasta, séu felldar. Gildir þá einu hvers efnis tillögurnar eru. Ríkisstjórnin sá ekki ástæðu til að bæta ráð sitt í ár og öðru sinni gerðist það að Mannréttindaskrifstofa Íslands fékk ekki neina eyrnamerkta upphæð til þess að halda rekstri skrifstofunnar áfram. Felld var tillaga stjórnarandstöðunnar um að leggja Mannréttindaskrifstofu Íslands sambærilegt fé og hún hafði áður en hún fór að gagnrýna ríkisstjórnina fyrir vafasöm frumvörp s.s útlendingafrumvarpið og hlerunarfrumvarpið.

Skref tilbaka í fjárframlögum til Háskóla Íslands
Sömuleiðis felldu stjórnarliðar viðbótarfjárframlag til háskólanna en skólunum hefur sárlega vantað aukið fjármagn. Samkvæmt blaðagrein menntamálaráðherra hefur það viðbótarfjármagn sem hefur runnið til Háskóla Íslands ekki einu sinni dugað fyrir þeirri fjölgun sem hefur orðið á nemendum á sama tíma. Samkvæmt nýjustu skýrslu OECD er Ísland í 17.-21. sæti af 30 ríkjum OECD þegar útgjöld til háskólana er skoðað. Engu að síður var samstaða um það meðal ríkisstjórnarflokkanna að fella tillögu stjórnarandstöðunnar um nauðsynlegt viðbótarframlag til háskóla landsins.

Háskólinn á Akureyri hefur neyðst til að loka deildum hjá sér í vetur vegna fjárskorts. Bjargvættur Háskólans á Akureyri, Birkir Jón Jónsson, fór mikinn í fjölmiðlum í síðustu viku þegar hann sagðist ætla að redda Háskólanum á Akureyri fjármagni. Í dag greiddi hann svo atkvæði gegn auknum fjárframlögum til Háskólans á Akureyri.

Ekki vilji til að setja fjármagn í fleiri hjúkrunarrými
Það hefur varla farið framhjá mönnum að málefni aldraða eru því miður í miklum ólestri. Þriðji hver eldri borgari í landinu lifir á 110.000 krónum á mánuði eða minna. Aðbúnaður eldri borgara er víða óásættanlegur. Á fjórða hundrað einstaklinga eru í brýnni þörf eftir hjúkrunarrýmum. Þrátt fyrir þessa stöðu greiddu Sjálfstæðismenn og Framsóknarmenn atkvæði gegn tillögu stjórnarandstöðunnar um aukið fjármagn til að fjölga hjúkrunarrýmum. Þessi afstaða kristillar að mínu mati afstöðu ríkisstjórnarinnar til þessa málaflokks. Velferðarmálin eru svo sannarlega ekki ofarlega á lista, eins og dæmin sanna því miður aftur og aftur.

Ábyrgar og ígrundaðar tillögur Samfylkingar
Samfylkingin hefur farið þá leið að setja fram tekju – eða niðurskurðartillögur fram með öllum tillögum sem hafa í för með sér útgjaldaaukningu. Tillögur Samfylkingarinnar eru í senn ábyrgar og raunsæjar, þar sem farið er ígrundað yfir málin. Tillögur okkar gera jafnvel ráð fyrir meiri afgangi af fjárlögum en samkvæmt fjárlögum ríkisstjórnarinnar. Það sýnir að vel er hægt að sinna t.d. mennta- og velferðarmálum á sómasamlegan hátt án þess að það þurfi að hafa í för með sér versnandi stöðu ríkissjóðs. Það er forgangsröðun ríkisstjórnarinnar sem er röng. Það sést glögglega á því að meirihlutinn fellir ábyrgar tillögur Samfylkingarinnar í velferðar – og menntamálum kinnroðalaust.

Frumvarp um rannsóknarnefndir - Nýtt úrræði

Ég hef nú lagt fram á Alþingi lagafrumvarp um rannsóknarnefndir. Í íslenskum rétti er ekki gert ráð fyrir skipun almennra rannsóknarnefnda sem rannsakað geta mikilvæg mál eða stjórnvaldsathafnir sem varða almannahag. Þessu frumvarpi er ætlað að bæta úr því og er því um að ræða nýmæli. Víða í nágrannaríkjum okkar er hins vegar að finna lög um óháðar rannsóknarnefndir.
Fangaflug, Íraksstríðið og bankamálið
Að sjálfsögðu ber einungis að skipa rannsóknarnefnd í veigamiklum málum. Sem dæmi má nefna fangaflug Bandaríkjamanna í gegnum íslenska flugvelli en nú hefur Evrópuráðið hvatt aðildarríki sín, þar á meðal Ísland, til að rannsaka hvort það hafi átt sér stað. Annað mál sem hugsanlega hefði getað átt undir óháða rannsóknarnefnd er aðdragandinn að stuðningi Íslands við innrásina í Írak. Þar var tekist á um margs konar atriði, s.s. um hvort lögbundið samráð við utanríkismálanefnd átti sér stað. Landsbankamálið, þar sem allir bankastjórarnir sögðu af sér, er einnig dæmi um slíkt mál en þar gengu alvarlegar ásakanir á víxl sem vörðuðu almannahagsmuni. Fyrri einkavæðingartilraun Landsímans sem klúðraðist vegna hagsmunaárekstra, fjárfestingarmistaka o.s.frv. ásamt einkavæðingu Búnaðarbankans eru sömuleiðis dæmi um mál sem hefðu getað skýrst til muna í meðförum slíkrar rannsóknarnefndar.
Opnar samfélagið
Hlutverk rannsóknarnefnda er ekki að rannsaka og dæma í sakamálum, enda er það hlutverk framkvæmdarvalds og dómsvalds. Þeim er þess í stað ætlað að skoða tiltekna atburðarás eða athöfn, leita skýringa og jafnvel að koma með tillögur til úrbóta þar sem eitthvað hefur farið úrskeiðis. Í kjölfarið geta vaknað spurningar um ábyrgð einstaklinga eða eftir atvikum embættismanna. Sömuleiðis eiga rannsóknir vitaskuld að geta eytt tortryggni og endurreist trúverðugleika viðkomandi aðila eða aðgerða, sem er auðvitað ekki síður mikilvægt. Rannsóknarnefnd er heimilt samkvæmt frumvarpinu að kalla til sín einstaklinga til upplýsingagjafar og er skylt að verða við því kalli. Skylt er að afhenda rannsóknarnefnd öll gögn og upplýsingar sem hún telur nauðsynleg við rannsókn máls. Frumkvæði að skipun rannsóknarnefndar kemur frá Alþingi en Hæstiréttur velur og tilnefnir nefndarmennina. Með þessu frumvarpi er því lagt til nýtt úrræði sem ætti að leiða til opnara samfélags og felur í sér að umdeild mál verði rannsökuð af óháðri rannsóknarnefnd.
Hægt er að nálgast frumvarpið í heild sinni á http://www.althingi.is/altext/132/s/0428.html.

Hvatt til rannsóknar á lyfjamarkaðinum

Í fréttum Sjónvarps í gær kom fram mjög sláandi skipting á lyfjamarkaðinum milli tveggja fyrirtækja. Svo virðist sem þessi tvö fyrirtæki raði sér á ólíka staði á landinu og keppi þar af leiðandi ekki á sama landfræðilega markaðinum.
Til að mynda rekur Lyfja hf. öll apótekin á Vestfjörðum, á Norðvesturlandi og á Austurlandi. Lyf og heilsa hf. rekur hins vegar nánast öll apótekin á Suðurlandi og við Eyjafjörðinn. Framkvæmdastjóri Lyfju hf. segir að hér sé um að ræða algjöra tilviljun.
Tilviljanir?
Þessar tvær lyfsölukeðjur hafa allt að 85% af markaðinum. Einungis má finna 6 sjálfstæð apótek á höfuðborgarsvæðinu og þrír einyrkjar í apóteksrekstri eru eftir á landsbyggðinni.

Stóru keðjurnar hafa haft þá tilhneigingu að raða sér í kringum sjálfstæðu apótekin hér á höfuðborgasvæðinu. Í mínu hverfi við Hringbrautina mátti finna tvö apótek hlið við hlið en þar hafði önnur lyfjakeðjan staðsett sig við hliðina á keppinautinum sem þar var að finna. Það leið ekki á löngu þar til sjálfstæða apótekið hafði lagt upp laupana og lokað hjá sér.
Ástæða til skoðunar
Nú berast svo fregnir af landfræðilegri skiptingu þessara fyrirtækja sem virðist annaðhvort vera alveg hreint ótrúleg tilviljun eða um ólögmæta skiptingu á markaðinum sé að ræða. Að sjálfsögðu er ekki hægt að fullyrða hvort hér sé á ferðinni samráð og ólögmæta skiptingu á markaði en hins vegar er alveg ljóst að þegar einungis tvö fyrirtæki stjórna 85% af smásölumarkaði lyfja og þau tvö raða sér með þessum hætti um landið þá er ástæða til að hvetja Samkeppniseftirlitið til að hefja skoðun á þessum markaði.
Lykilatriði að samkeppnin sé virk
Lyfjamarkaðurinn veltir milljörðum króna árlega en það er talið að Íslendingar kaupi lyf fyrir um 15 milljarða króna. Þótt að lítill fjöldi þáttakenda á markaði þurfi ekki endilega að þýða minni samkeppni þá hefur samþjöppun á þessum markaði verið gríðarlega mikil síðan lyfsalan var gefin frjáls árið 1996. Hér eru miklir hagsmunir í húfi fyrir almenning og það þarf því að vera fyrir ofan allan vafa að virk samkeppni ríki á þessum markaði eins og lög gera kröfu um.

Endurgreiðir tæknifrjóvganir

Færsla glasafrjóvgunardeildar Landspítalans yfir í hinn sjálfstæða reksturs Art Medica hefur heppnast vel að mati flestra aðila og þar á meðal samtakanna gegn ófrjósemi sem heitir Tilvera. Aðstaðan og þjónustan hefur stórbatnað og biðlistar styst til muna.
Við þessa færslu á þjónustunni fyrir um 10 mánuðum var því lýst yfir að starfsemin yrði tryggð og að meðferðarkostnaður myndi ekki hækka.
Nokkur hundruð þúsund krónur
Frá því í ágústmánuði síðastliðnum hefur hins vegar skapast ósættanlega staða þar sem fjöldi umsamdra meðferða var náð í sumar og fólk lenti í því að greiða fyrir meðferð að fullu í rúma þrjá mánuði eða fresta meðferðinni um ókominn tíma. Um 60 pör lentu í því að borga fyrir meðferð sem áður var niðurgreidd fullt verð sem getur numið mjög háum upphæðum eða nokkur hundruðum þúsunda króna. Um 20 pör frestuðu meðferð vegna þessa.
Það er því ljóst að þörfin eftir slíkum meðferðum hefur verið vanmetin í samningi milli Landspítlans og Art Medica. Þrátt fyrir að fjöldi niðurgreiddra meðferða hafi farið upp í 330 meðferðir á árinu 1999 var einungis samið um 250 niðurgreiddar meðferðir í samningi milli Landspítalans og Art Medica sem gilti á þessu ári. Samtökin Tilvera meta að það þurfi að veita viðbótarfjármagn sem nemur um 105 meðferðum og miða síðan við um það bil 330 meðferðir á ári til að mæta þessari þörf.

Sé það ekki gert myndast einfaldlega enn lengri biðlistar. Í vikunni var síðan kynnt afar ánægjulegt frumvarp sem heimilar m.a. tæknifrjóvganir samkynhneigðra og því má ætla að eftirspurnin eftir slíkum meðferðum muni aukast enn frekar á næstu árum. Það er því ljóst að það þarf að gera ráð fyrir enn auknu fjármagni vegna þessa.
Tók þetta upp á Alþingi
Samningurinn við Art Medica rann út 12. nóvember síðastliðinn. Hins vegar hefur nú verið gerður bráðabirgðasamningur til skamms tíma og það vantaði því langtímalausn. Vegna þessarar stöðu tók ég í gær upp á Alþingi þetta málefni og leitaði eftir svörum frá heilbrigðisráðherra. Ég bendi á að það þyrfti að fjölga niðurgreiddum meðferðum í næsta samningi ásamt því að koma til móts við þá sem gátu ekki notið niðurgreiðslu þjónustunnar á samningstímanum og greiddu fyrir meðferðina fullt verð eða frestuðu meðferðinni.

Það var ánægjulegt að heyra að ráðherrann ætlar að endurgreiða þeim pörum sem lentu í því að greiða fyrir meðferðina fullu verði og taka tillit til þeirra stöðu sem myndaðist í sumar. Í svörum ráðherra kom einnig í ljós að um 100 pör eru á biðlista eftir meðferð og nær biðtíminn til næsta marsmánuðar.
Óvissan er vond fyrir alla aðila
Á hverju ári fæðast um 150-170 börn eftir tæknifrjóvgunarmeðferðum. Þetta úrræði skiptir miklu máli bæði fyrir þau pör sem þurfa slíkar meðferðir og fyrir þjóðarbúið í heild sinni. Við eigum því að taka þátt í niðurgreiðslu þessara meðferða og við eigum ekki að þurfa að sjá aftur svona stöðu eins og kom upp í sumar. Við þurfum að semja í samræmi við þörfina. Við þurfum einnig að huga að eftirliti með þessari þjónustu. Það þarf m.a. einnig að gæta að ekki leggist á viðkomandi pör alls konar viðbótarkostnaður.
Í umræðunni á þingi minntist ég einnig á lyfjamálin hjá þessum hópi. Sem dæmi má nefna að greiðsluþátttaka Tryggingarstofnun ríkisins á tilteknu lyfi miðast við það sem krabbameinslyf en ekki sem frjósemislyf. Þetta hefur áhrif á að hver skammtur af lyfinu fyrir par í tæknifrjóvgun verður margfalt dýrari en ella. Ég hvatti heilbrigðisráðherrann til að huga að skráningu þessara lyfja sem hann sagðist ætla að gera. Aðspurður sagðist ráðherrann einnig ætla að skoða þann möguleika að kostnaður við tæknisæðingar verði tekinn með í afsláttarkorti Tryggingarstofnunar ríkisins en það hefur ekki verið hægt hingað til og rétt er að hafa í huga að tæknisæðingar eru ekki verið niðurgreiddar af hálfu ríkisins.

Tvöfalt kerfi er staðreynd

Í gær voru aðstæður og aðbúnaður eldri borgara á dvalar- og hjúkrunarheimilum til umræðu á Alþingi. Mér fannst ástæða til að biðja um utandagskrárumræðu, þar sem fréttir undanfarinna vikna hafa borið með sér að vandinn er víða mjög alvarlegur. Aldraðir íbúar á Sólvangi í Hafnarfirði hafa t.d. allt að helmingi minna rými til afnota en kröfur heilbrigðisyfirvalda kveða á um. 28 manns eru um eitt baðherbergi og dæmi eru um að fimm séu saman í herbergi og að innan við 20 sentimetrar séu á milli rúma.
Sjálfur hjúkrunarforstjórinn hefur sagt að sjúkradeildir séu blandaðar mjög ólíku fólki og að fólk sé jafnvel sett í lyfjafjötra sé áreitið of mikið. Við þurfum því tafarlausar aðgerðir í málefnum Sólvangs.
Aðkeypt starfsfólk á ríkisreknar stofnanir
Einnig hafa komið fram upplýsingar um að á hjúkrunarheimilinu Skjóli hefur fólk neyðst til að ráða sér sérstaka starfskrafta inn á hjúkrunarheimilið á eigin kostnað. En forsætisráðherra sagði á mánudaginn í þinginu að hann kannaðist ekkert við þessar upplýsingar þrátt fyrir að þær hafi tröllriðið samfélaginu í meira en viku. Þessir aðkeyptu starfskraftar hafa meira að segja séð um grunnþjónustu s.s. matargjafir og klósettferðir og dæmi eru um að þeir hafi unnið ásamt fjölskyldum aldraðra allt að 270 stundir á mánuði inn á viðkomandi stofnunum.

Eldra fólk situr eftir hjá ríkisstjórninni
Fólk hefur einnig ráðið til sín starfsfólk í umönnun heim fyrir eigin kostnað þar sem það hefur álitið sig vera útskrifað of snemma af heilbrigðisstofnun eða það telur sig ekki fá nægilega heimahjúkrun. Hér erum við komin með staðfestingu á tvöföldu kerfi í velferðarkerfinu sem Samfylkingin mun aldrei sætta sig við. Þjónusta við aldraða er látin grotna þannig niður að þeir sem hafa efni á því neyðast til að ráða sér sérstakan starfsmann inn á stofnanir ríkisins. Hinir sem ekki hafa efni á slíku njóta eru látnir sitja eftir.

Samfylkingin og samtök eldri borgara hafa ítrekað bent á bág kjör eldri borgara en þriðjungur þeirra þarf að lifa á 110.000 kr. á mánuði eða minna. Á fjórða hundrað manns eru í brýnni þörf eftir hjúkrunarrýmum, aðallega í Reykjavík, og nú bætast við þessar fréttir af lélegum aðbúnaði eldri borgara og tilvist tvöfalds kerfis sem mismunar fólki eftir efnhag. Og þrátt fyrir að meira en helmingur allra öldrunarheimila í landinu séu rekin með halla er ríkisstjórnin ekki tilbúin að endurskoða daggjaldarkerfið sem virkar sömuleiðis hvetjandi fyrir dvalar- og hjúkrunarheimili að hafa frekar fleiri en færri vistmenn.
Bændasamtökin versus Sólvangur
Stjórnmál snúast fyrst og fremst um forgangsröðun. Til að átta sig á að forgangsröðun þessarar ríkisstjórnar er mikilvægt að hafa í huga að Sólvangur fær minni upphæð á fjárlögum og Bændasamtökin fá á fjárlögum. Þetta kemur allt úr sama pottinum og því er ekki hægt að neita.

Ríkisstjórnin hefur nú verið að stæra sig að lækka skatta um tugi milljarða króna og því langar mig að spyrja Íslendinga hvort þeir telji ekki að við ættum fyrst að tryggja eldri borgurum þessa lands viðunandi búsetuskilyrði, aukna heimahjúkrun, eðlilegt valfrelsi og mannsæmandi kjör áður en við förum í stórfelldar tekjuskattslækkanir sem koma sér best fyrir hina vel stæðu í samfélaginu.

Sænski landsfundurinn

Fróðlegt var að fylgjast með landsfundi sænska jafnaðarmanna um liðna helgi, en ég sat fundinn fyrir hönd Samfylkingarinnar og hafði gaman af. Landsfundurinn sem haldinn var í Malmö var allur hinn glæsilegasti og greinilega mikil vinna að baki undirbúningi hans. Á fundinum sátu 350 kjörnir fulltrúar en að auki voru þar um 100 alþjóðlegir gestir frá um 40 löndum. Einnig voru nokkur hundruð gesta og áhugafólks sem sat landsfundinn sem stendur raunar í heila viku.
Norræna módelið og aldraðir
Mér fannst merkilegt að sjá allar þær tillögur sem voru til umfjöllunar á fundinum og þann mikla kraft sem einkenndi allt málefnastarf. Alls voru á dagskrá tæplega 1.110 tillögur á fundinum. Eitt helsta baráttumál sænskra jafnaðarmanna í næstu kosningum sem verða á næsta ári verða málefni aldraða. Einnig var mikið rætt á landsfundinum um hið svokallaða norræna módel þar sem öflugt mennta- og velferðarkerfi helst í hendur við frjálsræði í atvinnulífinu og ríkt einstaklingsfrelsi. Þetta er án efa það módel sem hefur hvað virkað best í heiminum enda koma Norðurlöndin iðulega mjög vel út í hvers konar alþjóðlegum samanburði.
Það mun síðan koma í hlut sitjandi formanns, Göran Persson, að leiða Sósíaldemókratana í Svíþjóð í næstu kosningabaráttu. Hann er 56 ára gamall og sagði aðspurður í sænskum fjölmiðlum að vel kæmi til greina að hann gæfi kost á sér til áframhaldandi formennsku að þeim tíma liðnum, enda yrði hann rétt sextugur þá. Staða hans er gríðarlega sterk, enda var kjörinn til þess að leiða flokkinn í fjórða sinn á fundinum.

Baráttan heldur áfram

Ég hef nú lagt fram að nýju frumvarp um að afnema fyrningarfresti í kynferðisafbrotum gegn börnum. Þetta er í þriðja sinn sem ég legg þetta frumvarp fram og satt best að segja finnst mér með ólíkindum að það þurfi að berjast af alefli fyrir því að fá þetta mál rætt í þingsal.
Fyrst var málið látið sofna í nefnd. Í fyrra tókst svo að koma málinu út úr allsherjarnefndinni eftir mikla baráttu og gríðarlegan þrýsting í samfélaginu. En allt kom fyrir ekki þar sem meirihluti þingsins með Halldór Blöndal, þáverandi forseta Alþingis, í fararbroddi beitti þeim bolabrögðum að setja málið einfaldlega ekki á dagskrá þingsins. Þingheimur hefur því ekki enn fengið tækifæri að ræða þetta mál í þingsal, eða kjósa um það.
16. 000 undirskriftir
Nú hefur um 16.000 undirskriftum verið safnað til stuðnings frumvarpinu á www.blattafram.is. Í gær söfnuðust tæplega 1.000 undirskriftir þannig að málið brennur á mörgum í þessu samfélagi. Langflestir fagaðilar eru sömuleiðis sammála um að samþykkja beri þetta frumvarp. Umræðan undanfarna daga hefur svo kristallað þann vanda sem þolendur kynferðisbrota standa oft frammi fyrir. Þetta á auðvitað sérstaklega við þegar brotið er gegn börnum sem hafa ekki raunverulega þann kost að kæra gerendur fyrr en að löngum tíma liðnum.
Málið er því núna á byrjunarreit í þinginu. Nú líður án efa talsverður tími þar til ég get mælt fyrir málinu þar sem meirihlutinn á þinginu lætur stjórnarfrumvörpin ganga fyrir. Síðan þarf að berjast fyrir því að koma málinu úr allsherjarnefndinni á ný og loks þarf að tryggja það að málið verði sett á dagskrá þingsins.
Þá loksins getur þingheimur rætt þetta mál og vonandi samþykkt það.

Áhugaverð ráðstefna um karla, konur og ofbeldi

Í dag var haldið málþing í tilefni af norrænu rannsóknarverkefni sem bar heitið Karlar, konur og ofbeldi. Þar voru flutt nokkur áhugaverð erindi sem vörpuðu ljósi á þá þekkingu sem nú þegar er til staðar um ofbeldi gegn börnum og heimilisofbeldi. Mér fannst t.d. merkilegt að hlusta á Jónínu Einarsdóttur, lektor í mannfræði, rekja viðhorf Íslendingar til ofbeldis gegn börnum í gegnum tíðina. Tilskipun um húsaga frá 18. öld þar sem lögð var skylda á forleldra að refsa börnum sínum líkamlega kom mér afar spánskt fyrir sjónir.
Börn sem verða vitni að heimilisofbeldi
Erindi Freydísar Jónu Freysteinsdóttur, lektors í félagsráðgjöf við Háskóla Íslands, var ekki síður merkilegt en hún fjallaði um áhrif þess þegar börn verða vitni að ofbeldi milli foreldra. Það vill gleymast í umræðu um heimilisofbeldi að það er auðvitað ein tegund ofbeldis þegar börn búa það að annað foreldri beitir hitt ofbeldi, jafnvel þó að börnin séu sjálf ekki beint þolendur þess. Niðurstöðurnar sem Freydís Jóna fjallaði um voru þess efnis að það hefur mikil áhrif á börn að verða vitni að ofbeldi, beint eða óbeint, og að þessi áhrif geti birst á marga mismunandi vegu.

Á síðasta þingvetri lagði ég fram þingsályktun á Alþingi um að setja bæri lagaákvæði um heimilisofbeldi. En þrátt fyrir að heimilisofbeldi sé eitt algengasta mannréttindabrot á Íslandi er hvergi minnst á heimilisofbeldi í íslenskri löggjöf og það er hvergi skilgreint. Það má því segja að heimilisofbeldi séu týndur brotaflokkur í kerfinu. Nú er dæmt eftir mjög mörgum ólíkum lagaákvæðum í málum um heimlisofbeldi, sem þó eru ekki fullnægjandi að því er varðar heimilisofbeldi. Hægt er nálgast málið í heild sinni á http://www.althingi.is/thingskjal.php4?nlthing=131&nthingskjlnr=0336. Það var mikið gleðiefni að í kjölfarið ákvað dómsmálaráðuneytið að skoða hugsanlegar lagabreytingar til að geta tekið á heimilisofbeldi með einhverju hætti. Fróðlegt verður að sjá hvað kemur úr þeirri vinnu.
Gildi neyðarmóttökunnar
Á málþinginu fjallaði síðan Guðrún Agnarsdóttir, læknir um nauðganir og talaði m.a. um gildi neyðarmóttöku fyrir þolendur kynferðisofbeldis. Ég get fyllilega tekið undir það hjá henni, að það var til marks um furðulega forgangsröðun að hafa ætlað að skerða þjónustu neyðarmóttökunnar á sínum tíma. Mikil mótmæli og þrýstingur varð hins vegar til þess að sú varð ekki raunin, sem betur fer. Hún benti einnig á aldurskiptingu þeirra sem leita til neyðarmóttöku og þar kom fram að mikill meirihluti þolendanna eða tæp 70% er ungur að árum, undir 25 ára aldri. Á síðasta vetri tók ég upp á Alþingi nauðsyn þess að hafa sérstaka neyðarmóttöku fyrir þolendur heimilisofbeldis en því miður var ráðherra ekki tilbúinn að beita sér fyrir slíkri þjónustu sem er miður.
Mikið verk eftir óunnið
Í spurningum og umræðum að loknum erindum birtist með greinilegum hætti að enn er mikið verk eftir óunnið. Það virðist sem það þurfi enn frekar að efla samstarf ólíkra aðila sem koma að ofbeldi gegn börnum, að stéttir tali saman og miðli þekkingu og reynslu til annarra aðila sem vinna að þessum málum. Með þverfaglegri umræðu aukast líkurnar á því að hægt sé að þekkja einkennin og vita hvernig á að bregðast við þeim. Og að menn séu óragir við að grípa inn í þegar þess er þörf. Börnin verða að njóta vafans. Sú tíð á að vera liðin að menn telji friðhelgi heimilisins svo ríka að ekki sé hægt að hjálpa börnum sem búa við óviðunandi aðstæður-eins og mál hafnfirsku systranna birtir með átakanlegum hætti.

Aukum vægi einkareksturs í heilbrigðisþjónustu

Þrátt fyrir að rúmlega fjórðungur fjárlaga ríkisins sé varið til heilbrigðismála hafa heilbrigðismál ekki verið áberandi málaflokkur í íslenskri pólitík. Stjórnmálaflokkarnir virðast hafa veigrað sér við að móta skýra stefnu í þessum þýðingarmikla máli. Það kom því sér vel þegar flokksmenn Samfylkingarinnar ákváðu á landsfundi flokksins í október 2003 að Samfylkingin tæki forustu í mótun nýrrar heilbrigðistefnu landsmanna. Settar voru fram ákveðnar forsendur fyrir endurbótum á heilbrigðiskerfinu þar sem markmið jafnaðarstefnunnar um jöfnuð og sanngirni stóð óhaggað áfram.

Undirritaður leiddi framkvæmdarhóp verkefnisins og voru haldnir á þriðja tug opinna funda og ráðstefna víða um land um þetta brýna málefni. Afrakstur vinnunar var myndarleg skýrsla sem skilað var á landsfund Samfylkingarinnar síðastliðið vor. Skemmst er frá því að segja að skýrslan var samþykkt lítið breytt sem stefna flokksins í heilbrigðismálum.
Einkarekstur en ekki einkavæðing
Niðurstaða stefnumörkunarinnar var í 10 liðum. Þar var m.a. mælt með að aukið yrði vægi einkareksturs, sjálfeignarstofnana, útboða og þjónustusamninga í heilbrigðisþjónustu þar sem markmið jafnaðarstefnunarinnar væru tryggð. Samfylkingin telur því að skoða eigi breytt rekstrarform í heilbrigðisþjónustunni með opnum en gagnrýnum huga. Flokkurinn er þó tryggur sínum hugsjónum um að heilbrigðisþjónusta beri að vera greidd af sameiginlegum sjóðum allra landsmanna og að aðgangur að heilbrigðisþjónustu sé óháður efnahag.

Með einkarekstri er átt við að einkaaðilar, félagasamtök, starfsfólk og fleiri reki umrædda þjónustu en hið opinbera sjái áfram um fjármögnun rekstursins og að greiða fyrir þjónustuna. Ekki er verið að mæla fyrir einkavæðingu í heilbrigðiskerfinu þar sem einstaklingar eða einkatryggingar eru látnar greiða fyrir heilbrigðisþjónustuna.
Læknafélag Íslands, Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga og Sendinefnd Alþjóðagjaldeyrissjóðsins eru meðal þeirra fjölmörgu aðila sem bent hafa á nauðsyn þess að hafa ólík rekstrarform í heilbrigðisþjónustunni.
Markmiðið skiptir máli en ekki leiðin
Markmiðið með auknum einkarekstri eða reksturs sjálfseignarstofnana í heilbrigðisþjónustu er að betri þjónusta fáist fyrir sömu eða minni fjármuni. Það er því markmiðið og árangur þjónustunnar sem skiptir máli en ekki leiðin að því. Tryggingaverndin og greiðsluþátttakan er pólitísk ákvörðun en ekki þjónustuformið.

Einkarekstur getur verið öflugt tæki gegn biðlistum og aukið valkosti, frumkvæði, hagkvæmni og starfsánægju í heilbrigðiskerfinu, bæði hjá starfsfólki og sjúklingum. Einkarekstur í heilbrigðisþjónustu má nú finna víða hérlendis og gengur slíkt rekstrarform vel á sviði öldrunarþjónustu, í sérfræðilækningum, lyfsölu, vaktþjónustu, sjúkraþjálfun og tannlækningum. Auka má þó vægi einkareksturs víða t.d. í heilsugæslu, heimaþjónustu, endurhæfingu, rannsóknum, öldrunarþjónustu, geðheilbrigðisþjónustu og í margvíslegri stoðþjónustu heilbrigðisstofnana s.s. í mötuneytum, ræstingum o.s.frv.

Víða, m.a. á Norðurlöndunum, eru notaðir þjónustusamningar sem eru byggðir á kostnaðargreiningu þarfarinnar t.d. með DRG-kostnaðargreiningu.
Gæta þarf að ýmsu
Einkarekstur og þjónustusamninga um heilbrigðisþjónustu þarf að undirbúa vel og þarf hið opinbera að hafa markmið, skilgreiningar, ábyrgð og skilyrði skýr áður en tekið er upp slíkt fyrirkomulag. Tryggja þarf að allir hafi jafnan aðgang að þjónustunni, hvort sem leitað er til opinberra stofnanna eða einkaaðila. Sömuleiðis þarf að tryggja að ekki sé hægt að kaupa sér fram fyrir röðina og biðlistana. Efla þarf eftirlit í heilbrigðiskerfinu en slíkt eftirlit þarf einnig að taka til opinbers reksturs í heilbrigðisþjónustu. Samkeppnin og ríkt eftirlit þarf að tryggja gæði þjónustunnar og þyrfti opinber aðili að koma að mati á þörfinni fyrir viðkomandi þjónustu.

Með auknum einkarekstri í heilbrigðisþjónustu þarf sömuleiðis ætíð að tryggja aðgang nemanda í heilbrigðisvísindum að þeirri starfsemi sem þar fer fram. Huga þarf einnig að rekstri ríkisins í heilbrigðisþjónustu sem er samhliða rekstri félagasamtaka og einstaklinga sem einnig veita svipaða heilbrigðisþjónustu. Hægt væri hugsa sé að opinberir aðilar léti einkaaðilum algjörlega eftir viss svið heilbrigðisþjónustu þar sem tryggt væri að þjónustan væri bæði hagkvæmari og betri í höndum viðkomandi einkaaðila.
Eftir að þjónusta í glasafrjóvgunum fór í einkarekstur hefur ánægjan með þjónustuna aukist og biðlistar minnkað til muna. Þó virðist vanta enn meira opinbert fjármagn í þessa mikilvægu þjónustu og ég tel að hið opinbera eigi að koma þar inn sem fyrst. Þörfin hefur verið vanmetin og þarf hið opinbera að taka mið af því.
Skipta upp heilbrigðis- og tryggingamálaráðneyti
Hér á landi er ríkisvaldið yfirleitt bæði seljandi og kaupandi heilbrigðisþjónustunnar en það þarf ekki að vera svo. Fjármögnun þjónustunnar á að vera á hendi hins opinbera en rekstur getur verið á vegum einkaaðila, s.s. heilbrigðisstarfsfólks eða félagasamtaka. Þannig verður hið opinbera öflugur kaupandi þjónustu og um leið verjandi sinna umbjóðenda sem þjónustunnar njóta. Til að þetta megi vera mætti skipta heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytinu í tvö ráðuneyti.

Annað ráðuneytið, heilbrigðisráðuneytið, sæi um veitingu heilbrigðisþjónustu með rekstri þeirra heilbrigðisstofnana þar sem t.d. eru ekki forsendur fyrir að aðrir reki. Hitt ráðuneytið, tryggingamálaráðuneytið, hefði almannatryggingar, málefni Tryggingarstofnunar ríkisins og jafnvel félagsmál á sinni könnu. Þetta ráðuneyti sæi um að kaupa fyrir landsmenn þá heilbrigðisþjónustu sem þarf af opinberum eða einkareknum heilbrigðisstofnunum og greiða út bætur og sjúkratryggingar. Eftirlitshlutverk þessa nýja tryggingamálaráðuneytis, eða breytts félagsmálaráðneytis, sem kaupanda þjónustunnar þyrfti að efla til muna.

Við slíkt fyrirkomulag er rekstrarumhverfi heilbrigðisþjónustu fært nær lögmálum markaðarins án þess að færa kostnaðinn á sjúklinginn þar sem hið opinbera borgar áfram fyrir þjónustuna. Þetta hvetur til sparnaðar og hagkvæmni en girt er fyrir að sjúklingum væri neitað um þjónustu, þar sem greitt er fyrir alla meðferð af opinberu fé.

Við erum ein skuldugasta þjóð í heimi

Hún er lífseig þjóðsagan um að allt sé í besta lagi í íslenskum efnahagsmálum. Það er ekki síst stjórnarflokkarnir sem viðhalda þessari mýtu um Stöðugleikann með stóru S-i. Ef hins vegar nokkrir mælikvarðar eru skoðaðir sést að íslenskt efnahagslíf glímir við ýmis konar vanda.
Forsendur kjarasamninga að bresta?
Í þessari viku voru kynntar háar verðbólgutölur upp á tæp 5%. Sérfræðingar telja að þessi aukna verðbólga megi ekki síst rekja til aðgerða ríkisstjórnarinnar í efnahagsmálum. Verðbólgan mælist núna tvöfalt hærri en verðbólgumarkmið Seðlabankans.
Þessi verðbólga leiðir til þess að forsendur kjarasamninga bresta með tilheyrandi óstöðugleika. Á síðustu 10 árum hefur verðbólgan hins vegar hækkað mest í október og er því engin sérstök ástæða til bjartsýni. Það er ekki stöðugleiki þegar verðbólgan fer upp með þessum hætti.
Gengi íslensku krónunnar hefur verið í rússíbanaferð í mörg ár og því miður borið merki um allt annað en stöðugleika. Allt að 40% sveifla upp og niður er ekki stöðugleiki og það vita íslensk fyrirtæki sem blæða vegna þessa. Þessar miklu gengissveiflur má rekja til aðgerðaleysis íslenskra stjórnvalda. Seðlabankinn neyðist til að bregðast við óstjórninni í ríkisfjármálunum með vaxtahækkunum sem leiða til gengishækkunar.
Seðlabankinn skrifaði í apríl síðastliðnum eða fyrir um hálfu ári eftirfarandi: ,,Vaxandi ójafnvægis hefur gætt í þjóðarbúskapnum undanfarið ár og birtist það í örum vexti eftirspurnar, aukinni verðbólgu, háu eignaverði og vaxandi viðskiptahalla sem nær hámarki í ár." Eins og oft áður þá hlustaði ríkisstjórnin ekki á slík aðvörunarorð.
Hver fjögurra manna fjölskylda skuldar 12 milljónir króna
Skuldir heimilanna og fyrirtækja eru í sögulegu hámarki. Skuldirnar eru mun hærri hér en í nágrannalöndunum. Íslensk heimili skulda núna um 970 milljarða króna við lánakerfið eða sem nemur allri árlegri landsframleiðslu. Til samanburðar kostar allt heilbrigðiskerfið minna en einn tíunda þessar upphæðar.
Hvert einasta mannsbarn á Íslandi skuldar því um 3 milljónir kr. Eða hver fjögurra manna fjölskylda 12 milljónir kr. Skuldir heimilanna voru rúmlega helmingi lægri fyrir 7 árum, eða um 440 milljarðar kr. Árið 1980 voru skuldir heimilanna 20% af ráðstöfunartekjum, en í árslok 2003 var þetta hlutfall komið upp í 180% og hefur því nífaldast á tímabilinu.
Íslensk fyrirtæki eru einnig mjög skuldsett og skulda um 1.800 milljarða kr. og hafa skuldirnar meira en meira tvöfaldast á síðustu 5 árum. Alþjóðlegur samanburður sýnir að skuldir íslenskra fyrirtækja eru með þeim hæstu sem þekkjast meðal þróaðra ríkja heims. Verðmæti eigna að baki skuldum er ekki alltaf raunverulegt og getur lækkað hratt en skuldirnar standa þá eftir.
Ein skuldugasta þjóð í heimi
Erlendar skuldir þjóðarbúsins eru um 2.500 milljarða kr. og Ísland er orðið eitt skuldugasta ríki heims. Til að setja þessar tölur í samhengi má nefna að þetta nemur þrefaldri landsframleiðslu.
Greiðslubyrði af erlendum lánum hefur aukist gífurlega mikið. Greiðslur til útlanda í vexti og afborgarnir af erlendum lánum kosta rúmar 6 krónur af hverjum 10 krónum sem þjóðin aflar í útflutningstekjur. Vaxtahækkanir erlendis hafa gífurlega áhrif í okkar hagkerfi og kosta mjög mikið.
Tölurnar eru ótrúlegar og endurspegla ekki þá glansmynd sem dregin er upp af stjórnvöldum. Um 60% af útflutningstekjum okkar fara í afborganir og vexti af erlendum lánum. Hækkun um 1%-stig á erlendum vöxtum leiðir til um 25 milljarða króna hækkunar á vaxtagreiðslum. Fyrir þá upphæð mætti t.d. reka nánast öll verkefni menntamálaráðuneytisins. Kostnaðurinn við erlendu lánin er orðinn ótrúlegur.
Skuldatölur í hámarki
Í Financial Times hefur Ísland verið sérstaklega nefnt sem dæmi um land þar sem erlend lán banka til þess að fjármagna lántökur heimila draga úr lánshæfi á alþjóðlegum mörkuðum. Í blaðinu kemur einnig fram að hækkandi skuldir heimilanna séu einn þeirra þátta, sem hægja á hagvexti.
Allar ofangreindar skuldatölur eru í sögulegu hámarki. Skuldir heimila og fyrirtækja hafa aldrei verið hærri og hafa aldrei hækkað jafn ört. Það er því ríkt tilefni til að hafa áhyggjur. Þótt hér sé um að ræða skuldir heimila og fyrirtækja, en ekki opinberra aðila geta stjórnvöld ekki litið framhjá þeim. Ríkisvaldinu ber skylda til þess að stuðla að heilbrigðu efnahagskerfinu. Of mikil skuldsetning lýsir ekki heilbrigðu hagkerfi.
Ábyrgð ríkisstjórnarinnar
Nú getur sá tími runnið upp að fólk skuldar meira en sem nemur verðmæti fasteignar þeirra en við þekkjum mýmörg dæmi slíks varðandi bifreiðakaup. Of miklar skuldir hafa sundrað mörgum heimilum og mörg sorgarsagan hefur orðið vegna of mikilla skulda. Stjórnmálamönnum ber að vara við óæskilegri þróun. Það hefur ríkisstjórnin hins vegar ekki gert. Hún hefur gert hið þveröfuga. Ríkisstjórnin spreðar símapeningunum hægri vinstri fram í tímann og lofar miklum skattalækkunum og ýtir með því undir væntingar og skuldasöfnun.
Ríkisstjórnin gerir lítið úr varnaðarorðum óháðra aðila og hefur haldið væntingum í samfélaginu uppi með fagurgala, oflofi og sjálfshóli. Sömuleiðis stendur ríkisstjórnin fyrir aukinni þenslu og hefur hlutfall ríkisútgjalda af landsframleiðslu aldrei verið eins hátt.
Peningamálstefna Seðlabankans virðist hafa lítil áhrif. Nú er verðbólga á uppleið, þenslan er mikil og litlar eða engar mótvægisaðgerðir í ríkisfjármálum. Stefna stjórnvalda ýtir því undir aukna neyslu og hvetur almenning til að verja æ stærri hluta ráðstöfunartekna sinna í vaxtagreiðslur vegna neyslu líðandi stundar.
Spurningin um stöðugleikann
Það er ekki stöðugleiki að búa við allt að 40% sveiflu í gengi íslensku krónunnar. Það er ekki stöðugleiki hafa 5% verðbólgu. Það sýnir ekki stöðugleika þegar skuldir heimilanna og fyrirtækjanna tvöfaldast á 5-7 árum. Það er ekki stöðugleiki að vera ein skuldugasta þjóð í heiminum. Né er það stöðugleiki þegar um 1%-stiga hækkun á erlendum vöxtum leiðir til um 25 milljarða króna hækkunar á vaxtagreiðslum.
Það endurspeglar ekki stöðugleika þegar árangurslaus fjárnám einstaklinga eru 17.000 talsins á einungis fjórum árum. Það er ekki heldur stöðugleiki að hafa að meðaltali 20 milljarða króna sveiflu í afgangi ríkissjóðs og um 30 milljarða króna sveiflu í ríkisútgjöldunum frá því sem boðað er í fjárlagafrumvörpum. Það er ekki stöðugleiki að eiga nánast heimsmet í viðskiptahalla.
Það er ekki stöðugleiki þegar bilið á milli stétta í landinu margfaldast á örfáum árum. Og það er ekki stöðugleiki þegar ríkisstjórnin stendur fyrir gegndarlausri þenslu og ábyrgðarlausri fjármálastjórn ár eftir ár.

Á ferð og flugi í sumar

Það er stundum sagt að sumarhlé þingmanna sé alltof langt en það er tæpir fimm mánuðir. Það er vel hægt að taka undir þá gagnrýni og hef ég oft talað fyrir því á Alþingi að þessu þurfi að breyta. Það er mun skynsamlegra að stytta sumarhlé og jólahlé Alþingis og vinna þá frekar í styttri en lengri lotum. En breytingar í þessa átt hafa ekki átt upp á pallborðið hjá þeim sem ráða meirihluta þingsins.
Fundur í Neskaupstað
Á þessum langa tíma hef ég reynt að nota tímann vel og m.a. farið í nokkrar ferðir út á land. Fyrr í sumar heimsóttum við Ingibjörg Sólrún Gísladóttir ásamt þingmönnum kjördæmisins, Kristjáni L. Möller og Einari Má Sigurðarsyni, nokkra staði í Norðausturkjördæmi. Við heimsóttum fyrirtæki og stofnanir í Reyðarfirði, Eskifirði og Norðfirði. Síðan héldum við vel heppnaðan fund með flokksfólki í Neskaupstað þar sem málin voru rædd.
Farið um Vesturland
Ég fór sömuleiðis í mjög áhugaverða ferð á vegum heilbrigðis- og tryggingarnefndar Alþingis um Vesturland og Vesturfirði í sumar. Nefndin var í þeim erindagjörðum að skoða heilbrigðisstofnanir á svæðinu en óneitanlega gefur það manni oft aðra og betri innsýn að heimsækja fólk heldur en að heyra í þeim símleiðis eða í gegnum tölvupóstinn.

Byrjað var að heimsækja Akranes en þar heimsóttum sjúkrahúsið og heilsugæsluna. Það er ljóst að mjög faglega er staðið að allri vinnu á SHA og geta höfuðborgarbúar og aðrir búist við góðri þjónustu þar leiti þeir þangað. Svo heimsóttum við heilsugæsluna í Borgarnesi þar sem starfsfólkið bar sig vel þrátt fyrir hriplek húsakynni. Svo var stefnan tekin á St. Franciskusspítala á Stykkishólmi og fengum við góða og ítarlega kynningu þar. Saga þessa spítala er stórmerkileg og ber húsnæðis þess merki.
Vestfirðir heimsóttir
Á Stykkishólmi var gist en daginn eftir var lagt af stað fyrir klukkan sjö og var stefnan tekin á Brjánslæk. Við sigldum yfir Breiðafjörðinn í talsverðu roki og öldugangi. Eftir tæpa tvo tíma náðum við landi í Brjánslæk og keyrðum til Patreksfjarðar. Á Heilbrigðisstofnun Patreksfjarðar mátti skynja mikla fagmennsku hjá starfsfólki. Þá var haldið til Þingeyrar og á hina vinalegu heilsugæslustöð sem þar er. Að því loknu fórum við til Bolungarvíkur og ræddum við starfsfólkið þar sem augljóslega leggur mikinn metnað í starf sitt. Að síðustu var farið á Heilbrigðisstofnun Ísafjarðarbæjar sem er þungavigtarstofnun í íslensku heilbrigðiskerfi.

Á öllum þessum stöðum var tekið mjög vel á móti okkur. Sum staðar var fólk mjög bjartsýnt en annars staðar mátti skynja erfiðleika. Það er ljóst að á fámennari stöðum úti á landi er starfsfólk í heilbrigðiskerfinu oft að vinna kraftaverk við erfiðar aðstæður.
Ný jarðgöng milli Reyðarfjarðar og Fáskrúðsfjarðar
Í síðustu viku voru jarðgöng á milli Reyðarfjarðar og Fáskrúðsfjarðar opnuð en af því tilefni fórum við Ingibjörg Sólrún ásamt þingmönnum kjördæmisins austur. Við nýttum tækifærið og héldum fund á Stöðvarfirði og á Seyðisfirði. Sömuleiðis heimsóttum við nokkra vinnustaði og ræddum við heimafólk.

Mikill uppgangur er í Fjarðabyggð vegna álversframkvæmdanna en hljóðið er þyngra hjá fólkinu sem býri í fjörðunum fyrir sunnan Fjarðabyggð og má þar nefna Stöðvarfjörð og Breiðdalsvík. Ljóst er að hin svokölluðu jaðarsvæði á landsbyggðinni eiga við margs konar vanda að etja.
Líf og fjör á Stokkseyri
Þingflokkurinn allur heimsótti síðan Stokkseyri í sumar og kom það skemmtilega á óvart það mikla úrval af afþreyingu og menningu sem þar er að finna. Óhætt er að mæla með góðum fjölskyldubíltúr á Stokkseyri þar sem allt er til staðar fyrir fjölskylduna.
Eyjar og Hólmavík heimsótt
Ég fór einnig nokkrar aðrar ferðir út á land og má þar nefna skemmtilega ferð á Hólmavík. Hólmavík er skemmtilegur bær og vakti galdrasafnið sérstaka lukku. Sömuleiðis fór ég til Vestmannaeyja og í Borgarfjörðinn þar sem dvalist var í góðum félagsskap.
Það er því ljóst að hið langa sumarhlé þingsins hefur veitt mér kærkomið tækifæri til þess að ferðast um landið þar sem ég hef fengið að komast í kynni við hina ýmsu flokksfélaga.

Vonlaus aðstaða þolenda heimilisofbeldis

Ríkissjónvarpið birti í kvöld sláandi viðtal við konu sem hafði að sögn búað við ofbeldi af hálfu fyrrum maka síns um langt skeið og nú síðast orðið fyrir tilraun til manndráps af hans hálfu. Viðkomandi einstaklingur lýsti algjöru vonleysi með sína stöðu og benti m.a. á að lögreglan hafi ekki talið sig geta gert neitt á fyrri stigum málsins þar sem einungis hótanir hefðu verið viðhafðar. Sömuleiðis benti hún á nauðsyn þess að halda úti meðferðarúrræðum fyrir gerendur í heimilisofbeldismálum. Þetta viðtal sýndi vel í hvers konar vanda við erum þegar kemur að heimilisofbeldi.
Þingmál um heimilisofbeldi
Ég lagði í vetur fram fyrirspurn til dómsmálaráðherra um heimilisofbeldi. Í svari hans þann 2. nóvember kom fram að í íslenskri löggjöf er ekki að finna ákvæði sem skilgreinir heimilisofbeldi. Sömuleiðis er ekki að finna upplýsingar um hvenær beri að flokka háttsemi sem heimilisofbeldi. Vegna þessa er, samkvæmt svari ráðherrans, hugtakið heimilisofbeldi ekki notað í gögnum lögreglu, ákæruvalds eða dómstóla sem formleg skilgreining á broti.

Í svari ráðherra kom einnig fram að þetta leiðir til þess að hvorki eru til fullnægjandi gögn um fjölda tilkynninga til lögreglu um heimilisofbeldi, né upplýsingar um lyktir þeirra mála hjá hinu opinbera. Þetta svar dómsmálaráðherra við fyrirspurn minni renndi stoðum undir þá skoðun að viðurkenna verði heimilisofbeldi í lögum, m.a. til að unnt sé að átta sig á umfangi vandamálsins og hvernig málum lyktar hjá lögreglu, ríkissaksóknara og fyrir dómstólum.
Þess vegna lagði ég fram þingsályktun á Alþingi fyrr á þessu ári um að setja bæri lagaákvæði um heimilisofbeldi. Hægt er nálgast málið í heild sinni á http://www.althingi.is/thingskjal.php4?nlthing=131&nthingskjlnr=0336.
Heimilisofbeldi týndur brotaflokkur í kerfinu
Þrátt fyrir að heimilisofbeldi sé eitt algengasta mannréttindabrot á Íslandi er hvergi minnst á heimilisofbeldi í íslenskri löggjöf og það er hvergi skilgreint. Það má því segja að heimilisofbeldi séu týndur brotaflokkur í kerfinu. Nú er dæmt eftir mjög mörgum ólíkum lagaákvæðum í málum um heimlisofbeldi, sem þó eru ekki fullnægjandi að því er varðar heimilisofbeldi.

Í heimilisofbeldismálum er helst dæmt eftir ákvæðum hegningarlaga um líkamsárásir sem leggja áherslu á líkamlega áverka og aðferð við brotið. Áhöld eru því um hvort að þessi ákvæði ein og sér taki nægilega á heimilisofbeldi. Heimilisofbeldi getur verið af ýmsu tagi, þ.e andlegt, líkamlegt og kynferðislegt ofbeldi, sem oft nær yfir langan tíma, er jafnvel án sýnilegra áverka og gerist innan veggja heimilisins. Þetta markar að nokkru leyti sérstöðu þessara brota.

Í dómaframkvæmd fer refsing vegna líkamsmeiðinga einnig fyrst og fremst eftir þeirri aðferð sem beitt er og þeim áverkum sem þolandi hlýtur. Hins vegar getur verið um að ræða mjög alvarlegt heimilisofbeldi án mikilla líkamlegra afleiðinga og án hættulegra aðferða og þá getur legið talsvert lægri refsing fyrir heimilisofbeldi samkvæmt núgildandi lagaákvæðum.
Meðferðarúrræði fyrir gerendur
Það er því þörf á lagaákvæði sem skilgreinir heimilisofbeldi í hegningarlögum þannig að þau nái yfir slík brot með heildstæðum og fullnægjandi hætti. Þannig verður íslenskt réttarkerfi betur í stakk búið að taka á þessum brotum. Samhliða slíkum lagabreytingum ber sömuleiðis að taka upp meðferðarúrræði fyrir gerendur í heimilisofbeldismálum Slík velheppnuð úrræði voru hér áður fyrr til staðar en lögðust af vegna fjárskorts.

En það er hins vegar óásættanlegt að hugtakið heimilisofbeldi sé hvorki notað í lögum né í gögnum lögreglu, ákæruvalds eða dómstóla sem formleg skilgreining á broti. Að auki er það afleitt að hvorki séu til fullnægjandi gögn um fjölda tilkynninga til lögreglu um heimilisofbeldi né upplýsingar um lyktir þeirra mála hjá hinu opinbera.

Það er einnig afar alvarlegt ef lögreglan segir við þolendur heimilisofbeldis að lögreglan hafi ekki úrræði vegna hótana eins og kom fram í máli konunnar í fréttunum í kvöld. Þau úrræði hefur lögreglan svo sannarlega og henni ber að taka slíkar hótanir alvarlega.

Konan sem lýsti sögu sinni fyrir alþjóð í kvöld á heiður skilinn fyrir að koma fram. Þessi frásögn segir okkur að við verðum að beita öllum tiltækum úrræðum til að berjast gegn heimilisofbeldi. Mikilvægt skref í þá átt væri að setja lagaákvæði um heimilisofbeldi og bjóða upp á meðferð fyrir ofbeldismenn.

Hugsum vel um aldraða

Málefni eldri borgara fá sjaldan þann hljómgrunn sem þau eiga skilið og sum svið sem skipta aldraða mjög miklu liggja í þagnargildi.

Einn þessara málaflokka er geðheilbrigðisþjónusta og þunglyndi meðal eldri borgara. Ýmsir sérfræðingar, s.s. sviðstjórar á Landspítalanum og geðlæknar, hafa nýverið bent á þörfina í þessum málaflokki.
Ég hef tvisvar sinnum lagt fram á Alþingi þingsályktunartillögu um rannsókn á þunglyndi meðal eldri borgara þar sem m.a. átti að skoða umfang vandans, orsakir og afleiðingar, sem og forvarnir. Í þingmálinu var einnig bent á að engin stofnun innan heilbrigðisgeirans hér á landi fæst á skipulagðan hátt við þunglyndi eldri borgara. Í bæði skiptin hefur þingmálið verið svæft í meðförum stjórnarmeirihluta Alþingis.
Sérstaða þunglyndis eldri borgara
Samkvæmt skýrslum Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar (WHO) er þunglyndi einn erfiðasti og dýrasti sjúkdómur mannkyns. Á Íslandi er talið að um 12.000–15.000 manns þjáist af þunglyndi. Þunglyndi meðal eldri borgara getur haft margs konar sérstöðu sem ber að taka tillit til.

Þunglyndi meðal aldraða getur í sumum tilfellum verið frábrugðið þunglyndi annarra aldurshópa þar sem missir maka eftir langt hjónaband, einmanaleiki, verkefnaleysi, óvirkni, hreyfingarleysi, missir sjálfstæðis, fjárhagsáhyggjur, félagsleg einangrun og jafnvel lífsleiði geta verið veigameiri orsök en hjá öðrum hópum. Sömuleiðis geta mörg einkenni þunglyndis verið álitin eðlilegur fylgifiskur öldrunar og skörun getur verið á milli líkamlegrar vanheilsu og aukaverkana lyfjameðferðar. Dvöl á hjúkrunarheimilum getur haft ýmis andleg áhrif á viðkomandi þar sem einstaklingur stendur skyndilega frammi fyrir því að búa við nýjar og aðrar aðstæður í nánu samneyti við nýtt og ókunnugt fólk.
Engin öldrunargeðdeild hér á landi
Það er því brýn þörf á að rannsaka sérstaklega þunglyndi meðal eldri borgara. Með greiningu á þunglyndi eldri borgara má auka þekkingu á þunglyndi meðal þessa fólks í þeirri von að draga megi úr tíðni þess, gera meðferð skilvirkari og fækka sjálfsvígum.
Gott starf hefur vissulega verið unnið hér á landi í tengslum við þunglyndi og má þar nefna fræðsluverkefni Landlæknis sem kallast Þjóð gegn þunglyndi og starf Geðræktar. Sömuleiðis hafa margir öldrunargeðlæknar og aðrar stéttir unnið feykilega gott starf á þessu sviði.
Erlendis má finna sérstakar geðdeildir fyrir aldraða og heilsugæsluþjónustu fyrir aldraða með geðræn vandamál. Miðað við stöðuna í Noregi ættu tvær slíkar stofnanir að vera hér á landi. Nú er hins vegar engin sérstök öldrunargeðdeild starfrækt á Íslandi. Á Landsspítala-Landakoti væri hægt að búa til sérstaka öldrunargeðdeild án mikils kostnaðar þar sem margt fagfólk starfar nú þegar.
Sjálfsvíg meðal eldri borgara
Mikilvægt er að skoða tíðni sjálfsvíga og sjálfsvígstilrauna meðal eldri borgara, en að sjálfsögðu ber að nálgast slíkt af mikilli varúð og nærgætni. Sjálfsvíg meðal eldri borgara hafa lengi verið feimnismál hér á landi eins og víða annars staðar. Sumir telja að sjálfsvígstíðni meðal aldraða sé hærri en opinberar tölur segja til um. Víða erlendis, t.d. í Bandaríkjunum, er sjálfmorðstíðni hæst á meðal karlmanna sem eru eldri en 85 ára. Það er því nauðsynlegt að meta umfang þessa vanda til að geta brugðist við honum og spornað gegn þessari vá. Lykilatriðið er að greina vandamálið svo að hægt sé að bregðast rétt við því.

Í ljósi mikillar notkunar á geð- og þunglyndislyfjum er nauðsynlegt að bregðast við þunglyndi með öllum tiltækum leiðum. Tilhneigingin hefur verið að leysa þennan vanda meðal eldri borgara með lyfjagjöf í stað annarrar meðferðar. Það þarf einnig að huga að annars konar meðferð samhliða lyfjameðferð eða í stað hennar, t.d. með því að auka félagslega ráðgjöf og auðvelda heimsóknir til öldrunarlækna og sálfræðinga á heilsugæslustöðvum. Sömuleiðis getur aukin hreyfing og aðstaða til hreyfingar verið skynsamleg leið til að sporna gegn þunglyndi. Mikilvægt er að tryggja aðkomu ólíkra stétta að þessum vanda og rótum hans sem geta verið svo margslungnar.
Hætta á meiriháttar heilbrigðisvandamáli
Allflestir fagaðilar sem gáfu umsögn með þessu þingmáli voru sammála um að þörf væri á rannsóknum á þunglyndi meðal eldri borgara og fögnuðu tillögunni. Má þar nefna Landlækni, stjórn Samtaka heilbrigðisstétta, Félag eldri borgara, Læknaráð og Öldrunarfræðafélag Íslands.

Eldri borgurum fjölgar sífellt en til ársins 2010 mun landsmönnum 65 ára og eldri fjölga um 11% og landsmönnum 80 ára og eldri fjölga um 29%. Hætt er við að þunglyndi meðal eldri borgara verði að meiri háttar heilbrigðisvandamáli ef ekki er brugðist hratt og rétt við. Skipun nefndar sem rannsaki þessi mál, eins og þingsályktunartillagan gerir ráð fyrir, er brýnt verkefni og ætti að hrinda í framkvæmd sem fyrst. Þunglyndi, kvíði og einmanaleiki á ekki vera eðlilegur fylgifiskur efri áranna.

RÚV af auglýsingamarkaði

Í kjölfar skipunar á nýjum útvarpsstjóra Ríkisútvarpsins hefur verið rætt um hvort Ríkisúvarpið eigi að vera á auglýsingamarkaði. Nýr útvarpsstjóri hefur lýst miklum efasemdum um þátttöku Ríkisútvarpsins á auglýsingarmarkaði og er hægt að taka undir þær efasemdir.
Ég tók upp þetta mál á Alþingi í mars 2004 og er skemmst að segja frá því að núverandi menntamálaráðherra taldi ekki rétt að ríkisfjölmiðillinn færi af auglýsingamarkaðinum.
RÚV á að fara auglýsingamarkaði
Íslenski fjölmiðlamarkaðurinn mótast að verulegu leyti af tilvist Ríkisútvarpsins á auglýsingamarkaðinum. Það segir allt um hina erfiðu stöðu sem íslenskir fjölmiðlar búa við, að allir stóru fjölmiðlarnir hafa skipt um eigendur á síðustu þremur árum.
Tilvist RÚV á auglýsingamarkaði birtist í rekstrarerfiðleikum annarra fjölmiðla og dregur mátt úr metnaðarfullri dagskrárgerð annnarra fjölmiðla. Hin öfluga staða RÚV á auglýsingamarkaðinum kemur einnig í veg fyrir að nýir aðilar komist inn á markaðinn.
Auglýsingatekjur RÚV árið 2002 voru um 730 milljónir króna og tekjur af kostun um 95 milljónir króna. Hjá einkastöðvunum voru auglýsingar þá um 1.500 milljónir og kostun um 430 milljónir. Ríkisútvarpið er því með meira en þriðjung af þessum auglýsingamarkaði.
Ríkisútvarpið er ekki aðeins með ráðandi stöðu á auglýsingamarkaðinum heldur fær það að auki 2,2 milljarða með skyldubundnum afnotagjöldum og auk þess stórfé úr ríkissjóði en tap á rekstri RÚV árin 2001 og 2002, var yfir 500 milljónir króna sem skattborgarar greiða.
Þrengjum ekki að einkaframtakinu
Samfylkingin talar ekki fyrir því að ríkisfjölmiðillinn eigi ekki rétt á sér, þvert á móti. Það eru sérstök rök fyrir tilvist ríkisfjölmiðils á fjölmiðlamarkaði, eins og öryggis- og fræðslu- og lýðræðishlutverk ríkisfjölmiðilsins. Þessi rök eiga hins vegar alls ekki við um starfsemi RÚV á auglýsingamarkaðinum. Auglýsingamarkaðurinn er samkeppnismarkaður. Það eru engin öryggis-, menningar- eða lýðræðisleg rök fyrir því að RÚV sé ráðandi aðili á auglýsingamarkaði.
RÚV er einnig að þrengja að frjálsum Netmiðlum en samkeppni við ríkistyrka stofnun, eins og RÚV er, er vitaskuld vonlaus til lengar fyrir aðra. Við megum ekki gera einkaframtaki í fjölmiðlaheiminum svo erfitt fyrir að nánast útilokað sé að reka slík fyrirtæki til lengri tíma á Íslandi. Ég tel að það eigi að takmarka umsvif Ríkisútvarpsins á auglýsingamarkaðinum en geta má þess að á öðrum Norðurlöndum og í Bretlandi eru ríkisfjölmiðar ekki á auglýsingarmarkaði. Vitaskuld yrðu áfram í RÚV tilkynningar frá einstaklingum og opinberum aðilum og jafnvel skjáauglýsingar.
Ekki skilningur hjá menntamálaráðherra um einkaframtakið
Það er hagur okkar allra að hafa hér fjölbreytilega flóru fjölmiðla. Því fjölbreytari sem flóran er þeim mun betur eru hagsmunir almennings og auglýsenda tryggðir til lengri tíma. Ríkisvaldið hefur verið að fara út af samkeppnismarkaði í mörgum atvinnugreinum og það er vel. Það er því tímaskekkja og beinlínis hættulegt fjölbreyttu úrvali fjölmiðla að ríkið þrengi að öðrum frjálsum fjölmiðlum með þátttöku sinni á auglýsingamarkaði eins og það gerir nú.
Það er hins vegar miður að menntamálaráðherrann hafi ekki skilning á þessari stöðu og sé ekki tilbúinn að beita sér fyrir nauðsynlegu brotthvarfi ríkisfjölmiðilsins af markaði sem augljóslega er samkeppnismarkaður.

Þakkir fyrir stuðninginn

Ég vil þakka flokksmönnum Samfylkingarinnar kærlega fyrir stuðninginn í varaformannskjöri Samfylkingarinnar. Ég tel að flokksfólk hafi sýnt ákveðna djörfung og þor með því að velja ungan mann í embætti varaformanns.
Nú er fyrir mestu að við snúum bökum saman og stöndum saman að því að tryggja góðan sigur í næstu sveitarstjórnarkosningum á næsta ári sem er mikilvægur áfangi í að tryggja sigur okkar allra í alþingiskosningum ári síðar.

Landsfundurinn nálgast

Landsfundur Samfylkingarinnar verður haldinn næstu helgi. Mikil spenna er í kringum landsfundinn vegna formannskjörsins og verður andrúmsloftið í Egilshöll í Grafarvogi kl. 12 á laugardaginn án efa rafmagnað þegar úrslitin verða tilkynnt. Tæpum klukkutíma síðar hefst síðan kosningin til varaformanns. Kosningin til varaformanns tekur einungis um eina klukkstund og er kl. 13-14. Það skiptir því máli að fólk átti sig á þesssum tímasetningum á landsfundinum.
Margs konar málefnastarf verður einnig á landsfundinum og munu málefnahópar taka til starfa laugardagsmorguninn kl. 9. Það er ástæða til að hvetja alla flokksmenn að taka þátt í að móta framtíðarstefnu flokksins. Landsfundir Samfylkingarinnar eru einungis haldnir annað hvert ár og því er hér á ferðinni gott tækifæri fyrir flokksmenn að láta að sér kveða í starfi flokksins. Frekari dagskrá má finna hér á samfylking.is.

Svik stjórnarmeirihlutans

Ríkisstjórnarflokkarnir sviku samkomulag sem náðist á milli þingflokkana síðastliðinn mánudag um þinglok. Í því samkomulagi var ákveðið hvaða mál átti að taka út til að liðka fyrir þinglokum og var Rúv-frumvarpið og Vatnalagafrumvarpið meðal þeirra sem voru tekin út. Hins vegar var ekki samið að fyrningarfrumvarpið yrði tekið út og var það sett á dagskrá á mánudaginn. Það komst síðan ekki til umræðu þann daginn vegna umræðu í öðrum málum og átti því að vera til umræðu á miðvikudaginn eða síðasta dag þinghaldsins.

Leikrit stjórnarflokkana
Síðan kom í ljós seint á þriðjudagskvöldinu þegar dagskrá miðvikudagsins lá fyrir að frumvarpið um afnám fyrningfresti í kynferðisafbrotum gegn börnum var ekki á dagskránni. Ég og fleiri í stjórnarandstöðunni mótmæltum þessu kröftuglega en allt kom fyrir ekki. Ég er sannfærður að við höfum orðið vitni að leikriti stjórnarflokkana þar sem aldrei stóð til að afgreiða þetta mál í þingsalnum. Meirihluti allsherjarnefndar, sem svæði málið í fyrra í nefndinni, var mjög tregur til að afgreiða málið frá sér en eftir mikinn þrýsting frá samfélaginu og þar á meðal 15.000 undirskriftum Blátt áfram systra og frá öllum ungliðahreyfingum stjórnmálaflokkana náðist málið úr nefndinni með breytingartillögum frá stjórnarmeirihlutanum.

Forseti Alþingis ákveður dagskrána í samráði við vilja þingflokka stjórnarflokkanna og því er ljóst að ákvörðunin að setja fyrningarmálið ekki á dagskrá kemur frá þeim. Stjórnarflokkarnir ákváðu að líta þetta mál með flokkspólitískum gleraugum og þeir virðast ekki hafa getað hugsað sér að samþykkja mál sem lagt er fram af stjórnarandstöðuþingmanni. Þetta er ömurlegt viðhorf og enn dapurlegra þegar hafðir eru í huga þeir hagsmunir sem eru í húfi í þessu máli.

Vel heppnuð ferð til Seyðisfjarðar

Fyrir stuttu fór ég til Seyðisfjarðar á aðalfund kjördæmarráðs Norðausturkjördæmis. Gríðarlega vel var mætt á fundinn og skartaði Seyðisfjörður sínu fegursta. Byggða- og atvinnumál voru rædd frá ýmsum sjónarhólum og spunnust góðar umræður á fundinum.
Innra starf Samfylkingarinnar bar einnig á góma en það er ljóst að mikill vilji er í kjördæminu fyrir öflugu flokksstarfi. Til að það megi takast svo vel sé er grundvallaratriði að flokkurinn styðji slíkt starf með áþreifanlegum hætti. Slíkur stuðningur þarf bæði að birtast sem fjárhagslegur stuðningur og félagslegur.
Öflugt innra starf skilar sér margfalt tilbaka
Gríðarlega mikilvægt er að flokkurinn átti sig á því að öflugt innra starf um allt land skilar sér margfalt tilbaka. Slíku starfi má líkja við menntakerfið þar sem hver króna í er fjárfesting sem skilar sér tilbaka á skömmum tíma. Framundan eru mikilvægir tímar fyrir flokkinn. Það þarf að undirbúa sveitarstjórnarkosningarnar vel og árið þar á eftir verða Alþingiskosningar.

Allt innra starf flokksins þarf að taka mið af þeim verkefnum sem framundan eru og mæta þörfum og vilja flokksmanna um allt land. Fólkið í flokknum er auðlind hans og flokkurinn verður að nýta auðlindir sínar vel.