Ódýra vínið verður dýrara

Þegar ríkisstjórnin loksins vaknaði til lífsins í matvælamálinu þá boðaði hún tillögur um lækkun á tollum, niðurfellingu á vörugjöldum og lækkun á virðisaukaskatt á matvælum. Auðvitað er það gleðiefni að ríkisstjórnin skuli sjá að sér eftir margra ára baráttu Samfylkingarinnar fyrir lægra matvælaverði en á sama tíma er það sérkennilegt að þingmenn Sjálfstæðis- og Framsóknarflokksins hafi ítrekað kosið gegn tillögum okkar um helmingslækkun á matarskatt á kjörtímabilinu en kjósi síðan að leggja nákvæmlega sömu tillögurnar fram korteri fyrir kosningar. Hvað varð um tollalækkunina? Það er einnig sérkennilegt að hinar miklu tollabreytingar, sem eru þó lykilþátturinn í lækkun matvælaverðs, hafi ekki skilað sér í fjárlagafrumvarpið. Í efnahags- og viðskiptanefnd, þar sem ég sit, kom fram í gær þegar við vorum að fjalla um fjárlagafrumvarpið að ekki er gert ráð fyrir neinum tollabreytingum þrátt fyrir að umræddar tollabreytingar ættu að taka gildi 1. mars næstkomandi. Annaðhvort er málið í fullkomnu uppnámi vegna andstöðu Framsóknarmanna í báðum ríkisstjórnarnaflokkanna eða það illa unnið að ekki sé hægt að gera ráð fyrir því í afgreiðslu fjárlaga næsta árs. Sé síðarnefndu skýringin sú rétta þá treysta stjórnarliðarnir á fjáraukalögin sem þeir eru orðnir snillingar í að misnota. 11 milljarða kr. áfengisgjald Þá kemur einnig annað mjög merkilegt í ljós í umfjöllun okkar um fjárlagafrumvarpið. En með lækkun virðisaukaskatts á matvælum mun virðisaukaskattur á áfengi einnig að lækka. Þetta segir sig sjálft. En ríkisstjórnin hefur hins vegar ákveðið að hækka áfengisgjaldið um tæpa 4 milljarða til að ná þessum fjármunum tilbaka. Slík hækkun barst ekki á góma þegar ríkisstjórnin var að slá sig til riddara með lækkun á virðisaukaskattinum í haust. Þessi skattahækkun ríkisstjórnarinnar mun hafa þær afleiðingar að dýrara áfengið um lækka í verði en ódýrara áfengið hækka. Þetta skýrist af því að áfengisgjaldið er gjald á per áfengismagn en virðisaukaskattur leggst á útsöluverð vörunnar. Þannig að 10.000 kr. rauðvínsflaska ber hærri virðisaukaskatt en 1.000 króna rauðvínflaska en þær báðar bera sama áfengisgjald enda hafa þær sama áfengismagn. Og þegar virðisaukaskattur er lækkaður þá lækka álögur á dýrari flöskunni en hækka væntanlega á þeirri ódýrari þar sem ríkisjóður ætlar sér að ná inn um 4 milljörðum kr. á hækkuðu áfengisgjaldi. Þá verður áfengisgjaldið orðið um 11 milljarðar króna en til samanburðar er það svipuð upphæð og kostnaðurinn við að reka alla framhaldsskóla landsins. Vörugjöldin munu lifa góðu lífi áfram Að lokum er vert að benda á að öll vörugjaldalækkun ríkisstjórnarflokkana er ekki meiri en svo en að meira en helmingur vörugjalda á matvælum verður enn til staðar með öllum þeim kostnaði og ama sem því fylgir fyrir verslunina og neytendur. Þá væri nú betra að fara leið Samfylkingarinnar og afnema þessi blessuðu vörugjöld á matvælum með öllu.

Vilji er allt sem þarf

Vilji er allt sem þarf er yfirskrift fundar sem AFA, aðstandafélag aldraða, heldur á laugardaginn í Háskólabíó um málefni eldri borgara. Þetta er hárrétt yfirskrift þar sem eina sem vantar í málefnum eldri borgara er pólitískur vilji. Lausnir blasa við og margar þeirra eru ekki svo dýrar. Sumar þeirra eru meira að segja ódýrari fyrir hið opinbera heldur en það sem núverandi ástand kostar. Eitt dæmi um slíkt eru þeir eldri borgarar sem nú neyðast til að búa á Landspítalanum. Talið er að um 100 manns séu nú á spítalnum án þess að þurfa þess, sumir þeirra eru á spítalanum mánuðum saman og dæmi er um einstaklinga sem hafa verið á Landspítalanum í meira en ár. Þessir einstaklingar hafa einfaldlega ekki önnur búsetuúrræði. Það segir sig sjálft að hvert rúm á sjúkrahúsi er margfalt dýrara en rúm á hjúkrunarheimili, fyrir utan það að þjónustan við viðkomandi væri miklu betri á hjúkrunarheimili heldur en á hátæknisjúkrahúsi.
Annað dæmi eru hinar harkalegu skerðingarreglur sem eldri borgara búa við. Ef sett yrði frítekjumark í anda þess sem við viljum, upp á 75.000 kr. á mánuði, gætu þeir eldri borgara sem það kjósa unnið lengur og á sama tíma fengjust fleiri krónur í ríkiskassann vegna skatta á aukinni vinnu viðkomandi.
Þriðja dæmið er heimahjúkrunin. Hér á landi er heimahjúkrun talsvert lakari en gerist á hinum Norðurlöndunum. Ef heimahjúkrun yrði eflt hér á landi gæti fólk dvalið lengur heima hjá sér og hið opinbera myndi spara stórfé í hinum dýrari úrræðum.
Þetta eru því lausnir við vanda eldri borgara sem borga sig fyrir hið opinbera að ráðst í. En það er fyrir utan hið augljósa að þjónustan og kjör eldri borgara myndu batna til muna og það ætti nú að vera nægilegt markmið í sjálfu sér.

Innilegar þakkir

Ég vil þakka innilega fyrir þann mikla stuðning sem ég fékk í 4. sætið í prófkjöri Samfylkingarinnar í Reykjavík. Ég vil sömuleiðis þakka öllum þeim sem studdu mig í þessari kosningabaráttu og tóku virkan þátt í að ná þessum góða árangri. Þá vil ég þakka mínum meðframbjóðendum fyrir drengilega baráttu og þeim sem sáu um að skipuleggja þetta glæsilega prófkjör.
Listi Samfylkingarinnar í Reykjavík er afar öflugur og þarna er valinn maður í hverju rúmi. Sjö öflugir stjórnmálamenn sóttust eftir 4. sætinu í prófkjörinu og því var ljóst að slagurinn yrði mikill um það sæti. Það er því afskaplega ánægjulegt og gleðilegt að ná settu marki. Það er gaman að vera hluti af nýrri kynslóð Samfylkingarfólks sem nýtur trausts flokksfélaga sinna og kjósenda. Framtíðin er björt og við ætlum okkur að leiða Samfylkinguna inn í næstu ríkisstjórn. En nú förum við að huga að næstu kosningum sem eru eftir nákvæmlega 6 mánuði. Þar er verk að vinna.

Kosningakaffi á laugardag

Nú er kosning í prófkjöri Samfylkingarinnar hafin. Það eru ýmsir kostir í boði fyrir þá sem hafa áhuga á taka þátt. Það er nýmæli að flokksmenn geta nú kosið í gegnum Netið og þeir fá senda sérstakt lykilorð í dag. Leiðbeiningar um þessa leið eru að finna á vefsíðu Samfylkingarinnar, www.samfylking.is. Einnig er hægt að greiða atkvæði á skrifstofu Samfylkingarinnar, Hallveigarstíg 1, til kl. 20 í dag. Sjálf kosningin fer svo fram á morgun í Þróttaraheimilinu frá kl.10-18.
Ég er þessa stundina í kosningamiðstöð okkar í Síðumúla 13. Þangað er allt stuðningsfólk hjartanlega velkomið. Á morgun verðum við svo hér allan daginn að hringja í flokksfélaga. Við verðum með súkkulaðikökur, annað bakkelsi og rjúkandi heitt kaffi. Lítiði endilega við í spjall og kaffi.

Hvað þýðir könnun Fréttablaðsins?

Könnun Fréttablaðsins í dag um fylgi stjórnmálaflokkanna er nokkuð áhugaverð. Vitaskuld horfum við Samfylkingarfólk fyrst til þess að samkvæmt henni mælumst við nú með 30.4% fylgi en Sjálfstæðisflokkurinn með 38.5%. Allt er það í rétta átt, en betur má ef duga skal og við ætlum okkur svo sannarlega stærri hlut í kosningunum.

Hitt er ekki síður áhugavert að sjá hvað Frjálslyndir bæta miklu fylgi við sig. Flokkurinn hefur samkvæmt könnunni fimmfaldað fylgið en er þó aðeins með 11%. Frjálslyndi flokkurinn hefur haft þann háttinn að finna sér eitt mál fyrir hverjar kosningar til þess að lifa baráttuna af. Staðreyndin er nefnilega sú að á milli kosninga á flokkurinn litlu sem engu fylgi að fagna meðal þjóðarinnar. En fyrir kosningar hefur flokkurinn svo lagt upp með að kosningarnar eigi að snúast um kvótakerfið, flugvöllinn og nú virðast það eiga að vera innflytjendamálin. Það er svo annað mál hvort að þetta fylgi sé varanlegt og sjálfur leyfi ég mér að efast stórlega um það. Þó verður fróðlegt að sjá hversu langt flokkurinn kemst á þessu eina málefni.

Könnunin birtir okkur fyrst og síðast þá staðreynd að skjótt skipast veður í pólitíkinni. Enn er langt í kosningar. Sigur Demókrata í Bandaríkjunum í gær undirstrikar enn frekar þessa staðreynd. Fyrir örfáum mánuðum síðan var ekki útlit fyrir þessi úrslit í Bandaríkjunum, en síðan hefur orðið algjör viðsnúningur. Ástæðan var fyrst og fremst Írak og ég gæti trúað því að íslensk stjórnvöld muni gjalda fyrir utanríkisstefnu sína í komandi kosningum.

Stóriðjan og verðbólguskattur

Ég skrifaði grein um afleiðingar stóriðjustefnu ríkisstjórnarinnar í Fréttablaðinu í dag. Stóriðjustefnan hefur alið af sér það sem ég kýs að kalla verðbólguskatt. Greinina má lesa hér: Það vakti eðlilega nokkra athygli þegar breska ríkisstjórnin lýsti því yfir að til stæði að fá Al Gore sem ráðgjafa í umhverfismálum, enda nokkuð snjall leikur. Umræða um umhverfismál verður einnig stöðugt fyrirferðarmeiri í íslenskum stjórnmálum sem er tvímælalaust af hinu góða. Nú eru menn óðum að átta sig á mikilvægi málaflokksins.

Tenging umhverfismála við efnahagslega afkomu hefur sennilega mikið um þetta að segja - þó það verði að teljast einkennilegt að umhverfismálin hafi ekki vigt í sjálfu sér hjá mörgum. En vonandi að það verði til þess að auka vægi í umhverfismálum að nú er æ ofan í æ verið að benda mönnum á þær alvarlegu afleiðingar sem aðgerðarleysi getur haft í þessum málum, ekki síst á efnahaginn.

Stóriðjustefna íslensku ríkisstjórnarinnar hefur valdið miklum efnahags- og umhverfisvanda. Þetta blasir við okkur jafnvel þó að stóriðjuframkvæmdirnar hafi haft talsvert minni bein áhrif á hagkerfið en búist var við.

Áhrifin fólust ekki síst í því að framkvæmdirnar höfðu mikil áhrif á væntingar sem er lykilþáttur í efnahagskerfinu.

Fyrirhugaðar mótvægisaðgerðir ríkisstjórnarinnar vegna Kárahnjúka urðu einnig aldrei að veruleika. Nú hvetur ríkisstjórnin hins vegar til enn frekari stóriðjuframkvæmda.

Áætlaðar framkvæmdir eru helmingi meiri að umfangi en þær sem nú eru í gangi, en þær eru miklu stærri en framkvæmdir síðasta áratugar.

Mistök ríkisstjórnarinnar í efnahagsmálunum hafa fætt af sér nýjan verðbólguskatt sem er ein mesta skerðing á kjörum almennings í langan tíma. Reynslan sýnir að það er ekki hægt að treysta Sjálfstæðisflokknum fyrir hagstjórninni og það er kominn tími á nýja forystu í íslenskum stjórnmálum.

Bandarísku þingkosningarnar snúast um Írak

Það verður spennandi að vaka í nótt og fylgjast með úrslitum kosninganna í Bandaríkjunum. Baráttan þar hefur verið mjög hörð og æsispennandi. Þeir voru ekki margir sem trúðu því fyrir örfáum mánuðum síðan að Demókratar myndu eiga nokkurn séns í kosningunum. En síðan hefur þeim tekist að snúa vörn í sókn og lykilorðið í því sambandi er eitt: Írak.
Svo virðist sem bandaríska þjóðin sé loks að átta sig á því hvílík mistök innrásin í Írak var og það hefur auðvitað allt með það að gera að mannfall er orðið þónokkuð og þjóðin virðist einfaldlega vera búin að fá nóg. Þeir eru sífellt fleiri sem líkja Írak við Víetnam. Og vinni Demókratar þessar kosningar liggur það í þessu máli fyrst og síðast. Nálgun Repúblikana á stríðið og ástæður þess virðist ekki lengur eiga jafnmikinn hljómgrunn og það hefur auðvitað sitt að segja að illa hefur gengið að sýna fram á árangur, enda er raunveruleikinn auðvitað sá að ástandið í Írak hefur ekki batnað heldur versnað til mikilla muna.
Ég horfi stundum á Fox sjónvarpsstöðina sem hefur einkunnarorðin “Fair and Balanced” sem eru sennilega einhver mestu öfugmæli sem hugast getur. Það breytir ekki skemmtanagildinu og það verður að viðurkennast að umfjöllun stöðvarinnar um bandarísk stjórnmál með ótrúlegum einföldum, alhæfingum og rangfærslum eru bráðskemmtileg. En sennilega væri manni ekki jafnskemmt að þurfa að takast á við svona málflutning hér heima.
Við Þorbjörg konan mín vorum í Bandaríkjunum í síðustu forsetakosningum þegar að Kerry og Bush áttust við. Og það verður að viðurkennast að andrúmsloftið og stemmningin var engu lík en að sama skapi óhugguleg því kosningabaráttan þar var ótrúlega persónuleg og níðingsleg og sannarlega ekki til eftirbreytni.

Góð stemmning á kosningaskrifstofunni

Það gefur manni óneitanlega aukinn kraft í baráttunni þessa síðustu daga að hafa gott fólk í kringum sig sem leggur á sig mikla og óeigingjarna vinnu. Undanfarna daga hefur verið í nógu að snúast hér í Síðumúlanum við að hringja í flokksfélaga en einnig við ýmis önnur tilfallandi verkefni. Þá er gott að eiga góða að og það hefur verið virkilega gaman að koma hingað á kvöldin og hitta þá fyrir fólk sem er allt að vinna að sameiginlegu markmiði. Hér ríkir mikill baráttuhugur. Fyrir áhugasama er hægt að geta þess að við erum í kosningamiðstöðinni öll kvöld núna. Stemmningin er fín og alltaf heitt á könnunni. Við erum í Síðumúla 13.

Ríkisstjórn jafnaðarmanna

Í dag birtist grein eftir mig í Morgunblaðinu þar sem ég fjalla um þann mikilvæga vetur sem framundan er hjá Samfylkingunni. Hér má sjá hana: Samfylkingin gengur nú inn í einn mikilvægasta vetur í sögu flokksins. Við þurfum að halda vel á spilunum til að ná því höfuðmarkmiði okkar að fella ríkisstjórnina, þannig að hér taki við ríkisstjórn jafnaðarmanna.
Við verðum að koma frá þeirri ríkisstjórn sem hefur sett Ísland á lista viljugra þjóða. Þjóða sem vildu ráðast inn í Írak. Við verðum að koma frá ríkisstjórn sem hefur hundsað hagsmuni öryrkja og aldraðra. Við eigum að fella ríkisstjórn sem neitar að takast á við grundvallarmál eins og kynbundinn launamun og kynbundið ofbeldi. En er þess í stað staðföst í þeirri stefnu að lækka skatta á þau 10% þjóðarinnar sem hæstar hafa tekjurnar, samhliða því sem skattbyrði allra hinna hefur aukist jafnt og þétt. Og við verðum að koma frá ríkisstjórn sem fjársveltir menntakerfið og misbýður náttúrunni. Umhverfismál eru eitt veigamesta hagsmunamál þjóðarinnar sem varðar alla okkar framtíð og það gengur ekki að umhverfismál víki eilíflega fyrir hagsmunum iðnaðarráðuneytisins.
Við eigum að tala skýrt um hvers konar samfélag við viljum. Samfélag þar sem allir fá að njóta sín og enginn er skilinn eftir. En til að geta aukið við velferðina þurfum við traustan efnahag. Efnahagsstjórn þessarar ríkisstjórnar hefur hvorki verið traust né hefur hún leitt af sér aukna velferð. Efnhagsstjórn og velferðarstjórn okkar jafnaðarmanna mun hins vegar tvinnast saman. Hjá okkur ríkir skilningur á því að forsenda velferðarstjórnar eru traustur efnahagur.
Með þessa hugmyndafræði að leiðarljósi hef ég einsett mér að tala máli almennings í landinu, þannig að hagsmunir venjulegs fólks verði aftur settir á dagskrá í íslenskum stjórnmálum, t.d með því að beina sjónum að alltof háu verðlagi hérlendis, hvort sem litið er til lyfja, matvæla, húsnæðis eða peninga í formi verðbólguskatts sem ríkisstjórnin ber ábyrgð á. Samfylkingin er flokkur almannahagsmuna.

Fullt út úr dyrum á fundi með eldri borgurum

Yfir hundrað manns mættu á spjallfund minn um málefni eldri borgara á Kaffi Reykjavík í dag. Stemmningin var virkilega góð, en að sama skapi ljóst að mörg brýn úrlausnarefni bíða þess að ný ríkisstjórn jafnaðarmanna taki við völdum. Ólafur Ólafsson formaður landssambands eldri borgara hélt ágætt erindi og að því loknu fór ég yfir helstu áherslumál mín sem snerta eldri borgara. Ólafur benti réttilega á að skattbyrði eldri borgara hefur aukist og að kaupmáttur þeirra tekjulægstu hefur hækkað mun minna en þeirra sem eru með meðaltekjur svo ekki sé talað um þá tekjuhæstu.

Að því loknu fengu gestir sér kaffi og bakkelsi undir ljúfum söng og bröndurum Ragga Bjarna við undirspil Þorgeirs Ástvaldssonar. Eyrún Magnúsdóttir, blaðamaður, stýrði fundinum af miklum myndarskap.

Sá mikli fjöldi eldri borgara sem mætti á kaffifundinn endurspeglar að mínu mati þá miklu þörf sem er fyrir því að taka málefni eldri borgara föstum tökum, enda hefur ríkisstjórnin því miður ekki séð ástæðu til að hafa hagsmuni þessa hóps í huga. Við sjáum staðfestingu á því nánast daglega í fjölmiðlum landsins.

Myndir af fundinum má sjá í myndadálkinum hér á síðunni innan tíðar.

Opinn fundur um málefni eldri borgara með Ragga Bjarna!

Ég boða til opins spjallfundar um málefni eldri borgara sunnudaginn 5. nóvember kl.15 á Kaffi Reykjavík, Vesturgötu 2. Ólafur Ólafsson, fyrrverandi landlæknir og formaður félags eldri borgara ávarpar gesti, Eyrún Magnúsdóttir sjónvarpskona stýrir umræðum og þeir Ragnar Bjarnason og Þorgeir Ástvaldsson flytja nokkur létt lög. Boðið verður upp á kaffi og meðlæti – allir velkomnir.

Lagði fram frumvarp sem kæmi að notum við meðferð hlerunarmálanna

Í gær lagði ég ásamt félögum í þingflokki Samfylkingarinnar fram frumvarp um óháðar rannsóknarnefndir. Það er að mínu mati mikil þörf fyrir úrræði sem þetta í íslenskum rétti og sú þörf hefur komið berlega í ljós í umræðum um hlerunarmálin svokölluðu. Slík úrræði má finna í flestum nágrannaríkjum okkar. Reglulega koma upp mál í íslensku samfélagi sem eru þess eðlis að þau kalla á einhvers konar rannsókn. Meðal mála sem má nefna auk hlerunarmálanna, eru aðdragandinn að stuðningi íslenskra stjórnvalda við Íraksstríðið, einkavæðing bankanna, fangaflugið, Baugsmálið, meðferð á meðlimum Falun Gong hérlendis o.fl.
Írakstríðið, fangaflug og einkavæðing bankanna
Með frumvarpinu er verið að leggja til nýtt og haldgott úrræði sem ætti að leiða til opnara samfélags og fela í sér að umdeild mál verði rannsökuð af óháðri rannsóknarnefnd. Það blasir sömuleiðis við hversu kjánalegt það er að ætla að ákveða málsmeðferð í tengslum við tiltekin mál og það býður hættunni heim á að ólík mál fái mismunandi meðferð, eftir því sem valdhöfum þóknast á hverjum tíma. Þess vegna er að mínu mati mjög brýnt að búa til raunhæfa leið til að fara með faglegum og málefnalegum hætti yfir grundvallarmál sem varða almannahagsmuni og kunna að koma upp og þarf að fá botn í.
Rannsóknarnefnd í Hafskipsmálinu 1985
Í frumvarpi mínu er gert ráð fyrir að Alþingi ákveði skipun nefndarinnar en að Hæstiréttur velji nefndarmenn. Þannig var hátturinn hafður á þegar lög voru sett um rannsóknarnefnd í Hafskipsmálinu árið 1985. Í frumvarpinu eru sömuleiðis nákvæmar málsmeðferðarreglur, m.a. um skýrslutökur, vitnaskyldu og réttarstöðu aðila.
Frumvarpið í heild sinni má sjá á http://www.althingi.is/altext/133/s/0324.html

Aukin skattbyrði kvenna

Í dag birtust tvær mismunandi greinar eftir mig í blöðunum. Önnur greinin var um nauðganir og hin um aukna skattbyrði á konum. Einnig var konan mín, Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir með hefðbundna Bakþanka sem hún skrifar aðra hverju viku á baksíðu Fréttablaðsins. Greinin um skattbyrði kvenna birtist hér fyrir neðan. ,,Launarmunur kynjanna hefur ekkert breyst í heil 12 ár samkvæmt athyglisverðri könnun sem unnin var fyrir Félagsmálaráðuneytið. Það er með ólíkindum að ekki skuli hafa tekist að þoka neitt við launamuninum þrátt fyrir alla þá umræðu sem hefur farið fram. Fæðingarorlofslöggjöfin sem við bundum svo miklar vonir við að myndu hafa jákvæð áhrif á þróun launa, virðist ekki hafa skilað tilætluðum árangri, þ.e. hvað varðar launaþróun. Vitaskuld voru lög um fæðingar- og foreldraorlof mjög af hinu góða, þó að þau hafi, að minnsta kosti enn sem komið er, haft lítil áhrif á kynbundinn launamun.
Ábyrgðin liggur hjá atvinnurekanda
Ábyrgð stjórnvalda er nokkur og það er vitaskuld einnig á ábyrgð atvinnurekenda að mismuna ekki launþegum á grundvelli kynferðis. Stundum heyrist það sjónarmið að konur biðji bara um lægri laun en karlar, en ábyrgðin liggur auðvitað alfarið hjá þeim sem greiða launin, enda er það svo að launþegar vita oft ekki hver kjör vinnufélaganna vegna launaleyndar. Launasamningar eru því oft á tíðum samningar þar sem annar aðilinn hefur mun meiri vitneskju um það hver eru eðlileg og sanngjörn kjör. Og það er auðvitað sá sem greiðir launin.
Skattastefnan kemur niður á konum
Athyglisverðar greinar Stefáns Ólafssonar prófessors þar sem hann hefur með skilmerkilegum hætti sýnt fram á aukna skattbyrði þeirra sem lægstar hafa tekjurnar má einnig setja í samhengi við stöðu kvenna. Það er því miður staðreynd að konur eru að jafnaði með lægri laun en karlar og það er einnig staðreynd að konur eru fleiri en karlar í hópi þeirra sem lægst hafa launin. Í því samhengi má halda fram að skattastefna ríkisstjórnarinnar komi harkalega niður á konum, því hún hefur óbeint haft þau áhrif að þyngja skattbyrði kvenna. Það er mikilvægt að hafa það að leiðarljósi í allri umræðu að staða kynjanna er ólík og stefna sem í eðli sínu virðist kynhlutlaus getur komið með ólíkum hætti niður á kynjunum.
Hér er komið dæmi um það, en sú stefna ríkisstjórnarinnar að þyngja skattbyrði á launalægstu hópanna kemur með áþreifanlegum hætti niður á konum."

Davíð bankar í Geir

Ummæli Davíðs Oddssonar við vaxtaákvörðun Seðlabankans í gær voru mjög athyglisverð. Það var einkum tvennt sem vakti athygli mína. Í fyrsta lagi virtist hann gefa mjög lítið fyrir hagstjórn ríkisstjórnarinnar. Hann var raunar nokkuð beinskeyttur um þetta atriði og taldi að ríkisstjórnin hefði dregið úr framkvæmdum of snemma. Í þessum ummælum mátti lesa hörð skot Davíðs Oddssonar á hagstjórnarhæfileika Geirs H. Haarde. Og nú er fjármálaráðherrann búinn að blanda sér í umræðuna og mótmælir orðum Seðlabankastjórans með máttlausum hætti.

Í öðru lagi varaði Seðlabankastjórinn og fyrrverandi formaður Sjálfstæðisflokks við að lækka skatt á þessum tímapunkti þegar þensla ríkir. Þarna er forsætisráðherrann fyrrverandi skemmtilega ósamkvæmur sjálfum sér, því þegar seðlabankastjórinn var forsætisráðherra svaraði hann því jafnan til þegar bent var á ókosti þess að lækka skatta á þenslutímum að almenningi væri best treystandi til að fara með fjármuni sína. Í öðru embætti hefur sami maður allt aðra skoðun.

Það er reyndar allt að því fyndið til þess að hugsa að seðlabankastjórinn sé kominn í þá sérstöku aðstöðu að gagnrýna nú tímasetningar á skattalækkunum sem hann sjálfur studdi þegar hann var í stjórnmálum.

Það heyrist svo hvíslað að sennilega sé seðlabankastjórinn sé með þessu að nota kærkomið tækifæri til að banka duglega í Geir Haarde forsætisráðherra og framgöngu hans og hans manna í prófkjörinu um síðustu helgi.

Bandaríkin kjósa

Nú styttist í bandarísku þingkosningarnar og að vanda virðist ýmislegt vera í gangi. Hefðbundnar neikvæðar auglýsingar svokallaðra stuðningshópa tröllríða nú bandarískum fjölmiðlum. Og frambjóðendurnir keppast við að afneita þessum auglýsingum með mistrúverðugum hætti. Mestu smáatriði virðast einnig ná miklu flugi í baráttunni, hvort sem það er slappur brandari hjá John Kerry eða dónalegir tölvupóstar dómgreindarlítils þingmanns. Útlit er fyrir að ótrúlega klaufsk ummæli Kerry muni hafa alvarlegar af afleiðingar í för með sér. Það er margt sem kæmi spánskt fyrir sjónir ef það væri sett í íslenskt samhengi og má þar t.d. nefna heit°kosningamál eins og fóstureyðingar, byssulöggjöf, stofnfrumurannsóknir, framhjáhöld frambjóðenda o.s.frv.
Maður á mann
Hins vegar er einnig sumt líkt með kosningum hvort sem þær eiga sér stað í Bandaríkjunum eða á Íslandi. Í síðustu forsetakosningum var ég staddur í Boston sem er heimabær John Kerry. Þar heimsótti ég kosningaskrifstofu hans þar sem baráttan var á fullum krafti. Það sem kom mér einna mest á óvart við kosningavinnuna þar var að meira að segja bandarísku forsetakosningar snúast um maður-á-mann taktík. Það er að segja að símtöl fólks til vini, ættingja, nágranna og vinnufélaga voru talin lykillinn að góðum sigri að sögn kosningasérfræðinganna á staðnum. Ef slík vinna skilar árangri í Bandaríkjunum þá getur fólk rétt svo ímyndað sér hvað árangri slík vinna skilar hér á landi.
Farsi og sjarmi
Það er alltaf viss sjarmi við bandarísku kosningarnar. Bandarísku spjallþættirnir um kosningarnar eru hrein unun að horfa á og jafnast á við góðan skemmtiþátt. Kappræðurnar er þrúgnar spennu og fjölmiðlaumfjöllunin verður oft farsakennt. Þetta er skemmtilegur tími fyrir kosningafíkla eins og flestir stjórnmálamenn eru. Síðan má hiklaust mæla með þeim kvikmyndum sem fjalla um kosningaumhverfið þar í landi. Má þar nefna Election og Primary Colors þótt þær sé afskaplega ólíkar.

22.000 undirskriftir til stuðnings fyrningarfrumvarps

Ég hef nú lagt í fjórða sinn lagafrumvarp um afnám fyrningarfresta vegna kynferðisbrota gegn börnum. Um 22.000 manns hafa skrifað undir áskorun þess efnis að samþykkja beri frumvarpið. Slíkur stuðningur er nánast fordæmalaus í sögu þingisins. Þessi fjöldi er farinn að nálgast þann fjölda sem mótmælti fjölmiðlafrumvarpinu hérna um árið. En þrátt fyrir að þetta sé í fjórða sinn sem frumvarpið er lagt fram og mikinn stuðning hefur þingheimur ekki enn fengið tækifæri til að taka afstöðu til málsins, þar sem það hefur aldrei fengist til umræðu á þinginu.
Nú liggur sömuleiðis fyrir frumvarp dómsmálaráðherra sem gerir almennt ráð fyrir 4 ára lengingu á fyrningarfrestum. Með slíkri breytingu næðist fram mikilvægur áfangasigur sem ber að fagna. Ég og félagar mínir í Samfylkingunni teljum hins vegar að stíga eigi skrefið til fulls og afnema fyrningafresti. Sé litið til þess hvenær þolendur leita sér aðstoðar, t.d.hjá Stígamótum, kemur í ljós að rúmlega 40% eru 30 ára eða eldri. Samkvæmt núgildandi lögum eru hins vegar öll kynferðisbrot gegn börnum fyrnd við 29 ára aldur þolanda. Með samþykkt á frumvarpi dómsmálaráðherra verða öll kynferðisbrot gegn börnum fyrnd við 33 ára aldur þolands. Því verður enn hætta á sýknudómum vegna fyrningar þrátt fyrir að jafnvel játning liggi fyrir.
Mikilvægt er að halda því til haga, að nú þegar eru til ófyrnanleg brot í íslenskum rétti, s.s. manndráp, mannrán, ítrekuð rán, landráð o.s.frv. Kynferðisbrot gegn börnum eiga heima í þessum flokki ófyrnanlegra afbrota að mínu mati. Enn er hægt að skrifa undir áskorun um að samþykkja beri þetta frumvarp á www.blattafram.is.
Hægt er að nálgast frumvarpið í heild sinni á http://www.althingi.is/altext/133/s/0304.html,

Baráttan gegn nauðgunum

Ég fór í Ísland í bítið í dag til þess að ræða um átak sem væntanlega fer fram nú í lok nóvember. Að því stendur hópur fólks sem er ósáttur við dæmdar refsingar í kynferðisbrotamálum. Með mér í viðtalinu var Kristín Ingvadóttir sem hefur sagt sína sögu í fjölmiðlum af mikilli hreinskilni og hugrekki. Mér finnst skipta miklu máli að þessi mál séu rædd opinskátt. Og mér finnst ekki síður mikilvægt að þau séu rædd frá sem flestum sjónarhornum. Auðvitað þurfa refsingar fyrir þessi brot að þyngjast. Núverandi dómar særa réttlætiskennd þjóðarinnar og eru ekki í samræmi við alvarleika afbrotanna.

Refsingar eru því stór þáttur og geta haft talsverð varnaðaráhrif. En það eru önnur atriði sem skipta ekki síður miklu máli. Það er að mínu mati að fleiri mál sem eru kærð fái efnislega meðferð í kerfinu - en í dag er það því miður þannig að mjög mörg falla niður í kerfinu og fleiri en í öðrum brotaflokkum. Það er einnig mikilvægt að kerfið sé þannig uppbyggt að þolendur þessara brota sjái einhvern tilgang í að kæra brotið.
70 nauðganir tilkynntar á ári
Allar nauðganir eru alvarlegar en rannsóknir hafa sýnt að konur eru líklegri til að kæra ef gerandinn er ókunnugur og ef mikið líkamlegt ofbeldi er samfara nauðguninni. Núna eru um 70 nauðganir tilkynntar til lögreglu á ári sem þýðir meira en ein nauðgun á viku. Hinar tilkynntu nauðganir eru einungis hluti af þeim nauðgunum sem eiga sér stað.

Mestu máli skiptir þó að við reynum einfaldlega að fækka og koma í veg fyrir kynferðisbrot. Það held ég að við gerum fyrst og síðast með því að ná til gerenda og opna augu þeirra fyrir þeim skaða sem valdið er með kynferðisbrotum. Það er auðvitað helsta markmiðið með umræðunni að þessum brotum fækki.

Lækkum skatta á eldri borgara

Ég birti grein í Fréttablaðinu í dag um eitt stærsta kosningamálið að mínu mati. Hér á ég að sjálfsögðu við kjaramál eldri borgara sem munu vera æ meira í forgrunni á næstu mánuðum. Hér má lesa greinina: "Við eigum að lækka skatta á lífeyristekjur niður í 10%. Það myndi þýða verulega kjarabót fyrir alla eldri borgara og ekki vera svo kostnaðarsamt fyrir hið opinbera. Ég lagði fram fyrirspurn á Alþingi um kostnað við þessa hugmynd og í svari við henni kom í ljós að þessi aðgerð kostar hið opinbera um 3,3 milljarða króna. Þetta er ekki mikið í ljósi þess að ríkisvaldið veltir um 370 milljörðum króna á ári.
Ég tók einnig upp á Alþingi hvort unnt væri að hafa sérstök skattleysismörk fyrir eldri borgara sem hafa nú þegar lagt ríkulegan skerf í uppbyggingu samfélagsins. Þá kom í ljós að væri farin sú leið að hækka skattleysismörk fyrir eldri borgara eldri en 70 ára upp í 150.000 kr. á mánuði kostaði það ríkissjóð um 5 milljarða króna.
Með því að skattleggja lífeyristekjur sem fjármagnstekjur í 10% skattþrepi í stað þess að skattleggja þær í 37% skattþrepi tekjuskattsins yrðu sveitarfélögin fyrir talsverðu tekjutapi þar sem þau fá hluta af tekjuskattinum en ekki krónu af fjármagnstekjuskattinum.
Við ættum þó ekki að drepa þessa hugmynd í fæðingu vegna þessa því það væri forsenda fyrir þessari aðgerð að ríkisvaldið taki allan þennan kostnað á sig en ekki sveitarfélögin. Það ætti að vera auðvelt ákvörðun væri ríkisvaldinu einhver alvara með því að færa raunverulegar kjarabætur til eldri borgara.
Síðan eigum við að hækka frítekjumarkið, draga úr skerðingarhlutföllum og afnema tengsl lífeyrisgreiðslna við atvinnu- og lífeyristekjur maka eldri borgara. Það er því af nógu að taka þegar kemur að þessum málaflokki. Ég hef trú á því að málefni eldri borgara verði stærsta kosningamálið næsta vor. Og það er gott að svo verði. Metnaðarleysi og sinnuleysi ríkisstjórnarflokkanna í þessum málaflokki er því miður staðreynd. Við verðum að fara að forgangsraða í þágu eldri borgara.

Prófkjörsvertíðin hafin

Það er spennandi tímar í pólitíkinni núna og prófkjör haldin um allt land. Hin mikla þátttaka í prófkjörum Samfylkingarinnar eru að mínu mati hraustleikamerki og vitnisburður um það að fólk býst við miklu af okkur í vor. Sem stendur eru fjölmiðlamenn og almenningur mest við hugann við prófkjör Sjálfstæðisflokks í borginni sem fór fram í gær. Þar virtust nokkuð hörð átök eiga sér stað - og spurning hvaða afleiðingar það hefur fyrir flokkinn að Björn Bjarnason skyldi bíða ósigur. Það verður fróðlegt að sjá hvernig að stuðningsmenn hans bregðast við úrslitunum og hvort að mönnum takist að græða sárin. Sennilega flækir það málin nokkuð að svo virðist sem átökin séu ekki eingöngu af pólitískum toga, heldur jafnvel persónulegum.
Fljótt á litið virðist staða formannsins sterkari eftir prófkjörið. Einn af hans helstu bandamönnum mun skipa efsta sæti á öðrum hvorum listanum í Reykjavík. Það er ástæða til að óska Guðlaugi Þór Þórðarsyni til hamingju með glæsilegan sigur. Hér virðist stiginn fram framtíðarleiðtogi.
Guðfinna Bjarnadóttir náði sömuleiðis frábærum árangri og hún er að mínu mati sigurvegarinn í þessu prófkjöri. Hún bauð sig fram í 3. sæti og náði því 4. og er ofar á blaði en Illugi Gunnarsson, Pétur Blöndal, ungu þingmennirnir og Ásta Möller. Árangur Guðfinnu gæti bent til þess að hún hafi notið góðvildar þeirra sem leggja línurnar í flokknum. Illugi Gunnarsson nær jafnframt fínum árangri og stimplar sig sterkt inn með góðri kosningu.
En það eru ekki bara Sjálfstæðismenn sem eiga spennandi prófkjör í vændum. Í gær fór fram prófkjör Samfylkingarinnar í Norðvesturkjördæmi en úrslit munu liggja fyrir í kvöld. Um næstu helgi fer svo fram annað og mjög spennnandi prófkjör í Suðvesturkjördæmi þar sem að kjósendur standa frammi fyrir því að þurfa að velja á milli nokkurra mjög góðra einstaklinga.
Ég hef opnað kosningaskrifstofu í Síðumúla 13 þar sem ég ver drjúgum tíma. Við fjölskyldan fórum þá leið að útbúa þar lítið barnahorn svo við gætum verið þar sem mest saman og stelpurnar hefðu eitthvað til þess að dunda sér við á staðnum. Og það hefur gengið prýðilega. Prófkjör okkar Samfylkingarinnar fer fram 11. nóvember, þannig að enn er nokkuð í það. Frambjóðendur eru hins vegar langflestir byrjaðir í kosningabaráttu og spennandi stemmning eftir því.

Í hvalveiðum kristallast vanhugsuð atvinnustefna stjórnvalda

Það er ástæða til að taka undir með Jóni Karli Ólafssyni, forstjóra Icelandair, þar sem hann segir hvalveiðar vanhugsaðar. Sennilega er það einmitt kjarni málsins, að raunveruleg hugsun er ekki að baki þeirri ákvörðun að hefja hvalveiðar á ný. Ekkert tillit er tekið til annarra sjónarmiða sem þó vega mun þyngra en hagsmunirnir af því að hefja aftur veiðar. Það er barnaskapur að neita að taka tillit til þess hvaða áhrif veiðarnar hafa á ímynd okkar erlendis. Það er lykilatriði þegar ákvarðanir eru teknar í stjórnmálum að vega og meta hagsmuni og reyna að vera réttu megin við það sem mönnum þykir sanngjarnt og eðlilegt. Hér blasir einfaldlega við að verið að fórna meiri hagsmunum fyrir minni og að auki er verið að stefna miklum hagsmunum í hættu til langframa.
Það getur tekið langan tíma að endurreisa traust almennings á fyrirtækjum bíði það hnekki. Það er ábyrgðarhluverk stjórnvalda að stefna þeirra geri íslensku atvinnulífi ekki erfiðara fyrir í alþjóðlegri samkeppni. Veiðarnar koma sér illa fyrir íslenska ferðaþjónustu og mögulega íslensk útrásarfyrirtæki.
Það er mikilvægt að menn þekki það þegar að atvinnustefna stjórnvalda er mótuð, hverju einstaka greinar skila til landsframleiðslunnar, en nokkur misskilningur er ríkjandi í umræðunni um framlag atvinnugreinanna. Frumframleiðslugreinar eins og landbúnaður og sjávarútvegur skila núna minna en 8% til landsframleiðslunnar en þessi hlutdeild var tæp 20% fyrir 20 árum. Breytingarnar sem eiga sér stað eru örar en það breytir því ekki að stjórnvöld verða að taka mið af því hver þróunin er við mótun framtíðaratvinnustefnu. Framlag menningar til landsframleiðslunnar er t.d. um 4% en hlutdeild sjávarútvegs er 6,8%. Þessi litli munur kemur án efa mörgum á óvart. Hlutur landbúnaðar af landsframleiðslunni er talsvert minni eða um 1,4%
Gamaldags hugsun ríkjandi hjá stjórnvöldum
Ferðaþjónustan er stöðugt að sækja í sig veðrið og hér liggja möguleikarnir. Þeir liggja einfaldlega ekki í því að veiða hvali, sem enginn vill kaupa en hafa í ofanálag þær afleiðingar í för með sér að veikja undirstöður annarra atvinnugreina sem eiga möguleika á miklum vexti – sé rétt að málum staðið.
Það er mikilvægt að geta horft til framtíðar þegar atvinnustefna þjóðarinnar er mótuð. Það eru margir spennandi möguleikar en það gildir að hafa næmi fyrir þeim og kjarkinn til þess að berjast fyrir þeim. Ríkisstjórn er föst í gamaldags hugsun og virðist vilja lítið annað en álver, virkjanir og nú síðast hvalveiðar. Þetta er að mínu mati hins vegar röng stefna.