Kominn á Moggabloggið

Jæja, nú er ég fluttur á þetta svokallaða Moggablogg. Ég var búinn að skrifa á heimasíðu mína, www.agustolafur.is í tæp 5 ár. Þar á undan skrifaði ég reglulega á www.politik.is en ég var fyrsti ritstjóri þess vefrits ásamt Sif Sigmarsdóttur, rithöfundar með meiru. Þessi skrif hafa haldið manni vel við efnið og hafa verið hvatning fyrir mig að kynna mér hin ýmsu mál. Mér finnst það vera afskaplega góð þróun hversu margir stjórnmálamenn eru farnir að skrifa á netið. Það gefur bæði betri mynd af viðkomandi stjórnmálamanni og það færir hann nær fólkinu og umræðunni. Ég vona allavega að þið eigið eftir að njóta bloggsins hérna.

Segja eitt en gera annað

Guðmundur Steingrímsson tekur upp eina elstu klisju stjórnmálanna, sem er sú að hægri menn fari betur með peninga en vinstri menn.

Ég hef lengi þrætt fyrir þetta því eins Guðmundur bendir á í bloggfærslu sinni um málið sýna dæmin einfaldlega annað. Ríkisútgjöld vaxa tíðum mikið meðan hægri menn eru við völd.

Þeir tala og tala um lítið ríkisvald en eru engu að síður hallari undir að stækka það. Orð og gjörðir fara ekki saman. Enginn áþreifanleg rök eru um það í íslenskri eða evrópskri stjórnmálasögu að jafnaðarmönnum sé ekki treystandi fyrir skynsamlegri stjórn efnahagsmála.

Samfylkingin vill vissulega auka ríkisútgjöld til velferðar- og menntamála en við teljum þetta arðbærar aðgerðir og viljum á móti draga úr ýmis konar sóun og bruðli auk þess að virkja atvinnulífið til vaxtar fyrir alla. Meðal annars til að það skili meiri tekjum í ríkissjóð.

Skattastefna núverandi ríkisstjórnar Íslands hefur leitt til mikils ójöfnuðar sem er hættulegur til lengdar og stjórn hennar á efnhagsmálum almennt hefur kallað yfir heimilin í landinu eina mestu skuldaaukningu í sögunni.

Munum að skattbyrði allra tekjuhópa nema þeirra sem eru í topp 10% hópnum hefur þyngst hjá þessari ríkisstjórn. Og að ríkisútgjöldin eru núna um 160 milljörðum hærri en það sem þau voru þegar þessi ríkisstjórn tók við völdum árið 1995.

Trompið okkar er Ingibjörg

Ég hef unnið náið með Ingibjörgu Sólrúnu, formanni Samfylkingarinnar undanfarin misseri og hef sjaldan eða aldrei verið sannfærðari um það en nú hversu farsælt það yrði fyrir íslenska þjóð að fá hana til að stýra forsætisráðuneytinu í næstu ríkisstjórn.

Ég hef í viðtölum kallað hana tromp Samfylkingarinnar, enda tel ég að föst skotin sem dynja stundum á henni frá pólitískum andstæðingum okkar séu merki um styrk hennar fremur en veikleika.
Erla Sigurðardóttir Samfylkingarkona sem búsett er í Kaupmannahöfn skrifar skemmtilegan pistil á Trúnó-bloggið um það hvernig Jens Stoltenberg, forsætisráðherra Noregs hefur stutt við bakið á Helle Thorning-Schmidt, ungu konunni sem er formaður danskra jafnaðarmanna um þessar mundir.

Mæli með þessum pistli og skrifum á truno.blog.is almennt. Þetta er úrvals síða.

Sameinuð stöndum vér...

Kristján Jónsson, sá mæti blaðamaður á Morgunblaðinu leggur út af sterkari útkomu Samfylkingarinnar í skoðanakönnun Fréttablaðsins á bloggi sínu og veltir hann vöngum yfir því hvort mótlætið hafi e.t.v. þjappað Samfylkingarfólki saman.

Það er mín tilfinning að þetta sé svona. Og ég segi fyrir mitt leyti að ég kýs fremur að vera á uppleið á þessum tímapunkti í skoðanakönnunum heldur en að toppa núna þremur mánuðum fyrir kosningar.

Fiskur og ESB

Á miðvikudaginn hlýddi ég á ræðu háttsettra embættismanna frá Evrópusambandinu sem unnu að sjávarútvegsstefnu ESB. Það var sérlega ánægjulegt að þeir staðfestu að öllu leyti málflutning Samfylkingarinnar um sjávarútvegsstefnu ESB.

Helstu niðurstöður voru:

1. Sjávarútvegsstefna ESB byggist á nýlegri veiðireynslu. Og þar sem það eru einungis Íslendingar sem hafa veiðireynslu í íslenskri lögsögu munu einungis Íslendingar fá úthlutaðan kvóta eftir að Ísland gengur í ESB. Reglan um veiðireynslu er ekki að fara breytast hjá ESB enda er hún hornsteinn sjávarútvegsstefnu Sambandsins.

2. Sjávarútvegsfyrirtæki sem fá úthlutaðan kvóta þurfa að hafa bein efnahagsleg tengsl við það svæði sem reiðir sig á veiðarnar. Þessi regla ESB er landsbyggðinni sérstaklega hagfellt og kemur í veg fyrir kvótahopp.

3. Íslendingar munU áfram sjá um eftirlitið með veiðum þrátt fyrir aðild að ESB.

4. Ráðherraráðið, sem mun hafa íslenska sjávarútvegsráðherrann innandyra, mun væntanlega taka ákvörðunina um heildarmagn kvótans. En sú ákvörðun er fyrst og fremst formlega eðlis þar sem Íslendingar eru eina þjóðin sem mun hafa veiðiréttindi í íslenskri lögsögu vegna reglunnar um veiðireynslu. Ráðherraráðið mun styðjast við ráðleggingar íslenskra vísindamanna.

5. Veiðimöguleikar Íslendinga munu stóraukast við aðild þar sem ESB hefur gert fjölmarga samninga um veiðiréttindi um allan heim.

6. Áður en ESB semur fyrir hönd aðildarríkja sinna gagnvart öðrum ríkjum hafa aðildarríkin samið sín á milli þannig að í raun mun aðild að ESB ekki skerða samningsstöðu Íslands.

7. Hugsanlega er hægt að semja um sérstakt fiskveiðistjórnunarkerfi í íslenskri lögsögu ef hægt sé sýna fram á að Íslendingar hafa einir þjóða hagsmuni á viðkomandi svæði (sem þeir gera út af reglunni um veiðireynslu)

8. Aðildarsamningar hafa sama vægi og grunnsáttmálar ESB þannig að það sem hægt er að ná fram í aðildarviðræðum gildir. Mikið er lagt upp úr klæðaskerasaumuðum lausnum fyrir væntanleg aðildarríki eins og embættismennirnir sögðu.

9. Evrópusambandið hefur aldrei tekið ákvörðun gegn grundvallarhagsmunum aðildarríkis. Nú er vonandi að viljandi og óviljandi rangfærslur um sjávarútvegsstefnu ESB fari að hljóðna svo hægt verði að ræða þessi mál að einhverju viti. Kannski ættum við að fara fram á könnunarviðræður við ESB svo hægt sé að sjá enn betur hvernig núverandi regluverk Sambandsins er og hvað sé í boði?

Hvað segja forsvarsmenn Heimssýnar við þessu?

Til hamingju

Mig langar að óska öllum Röskvuliðum innilega til hamingju með sigurinn í gær í Háskóla Íslands. Þetta er stórkostlegur áfangi sem mun skipta stúdenta miklu máli.
Kosningabaráttan hefur augljóslega verið vel heppnuð enda hefur mikið fyrirtaksfólk leitt Röskvu undanfarin ár.

Til lukku með þetta.

Slæm hagstjórn og slæmur gjaldmiðill

Ég fór á Viðskiptaþing í gær ásamt 500 öðrum. Það var afar fróðlegt að hlusta á erlenda sérfræðinginn í ímyndarmálum, Simon Anholt en samkvæmt könnunum hans mælist ímynd Íslands frekar veikt. Ísland eru í 19. sæti af 39 þjóðum.

Það var einnig áhugavert að hlusta á Erlend Hjaltason formann Viðskiptaráðs. Erlendur taldi að núverandi ástand væri ótækt og það yrði heppilegast að ganga inn í Evrópusambandið ef menn vildu taka upp evruna.

En ég tók eftir því að Morgunblaðið vísar í dag í Erlend þar sem hann er sagður telja að innganga í Evrópusambandið yrði afturför fyrir íslenskt atvinnulíf vegna þess að hér ríkti meira frelsi í viðskiptalífinu heldur en víðast hvar í Evrópu. Í þessu sambandi er rétt að benda á Evrópusambandið er ekki eitt ríki. Það eru til ríki innan Evrópusambandsins sem búa við meira viðskipafrelsi en Ísland og það eru til aðildarríki sem búa við minna frelsi. Það er því undir viðkomandi ríki komið hvernig þessum málum er almennt séð háttað.

Reyndar er vert að rifja það upp reglulega að undirstaða þess frelsis sem nú ríkir á markaði á Ísland má rekja til Evrópusambandsins vegna EES-samningsins. Á þeim sviðum sem EES-samningurinn tekur ekki til hefur lítið sem ekkert færst í frjálsræðisátt og má þar nefna landbúnaðinn og sjávarútveginn.

Meðaltalsumræðan góða

Umræðan um meðaltal Evrópusambandsins verður þó oft ansi furðuleg, sérstaklega þegar menn leyfa sér að tala um að eitthvert eitt atvinnuleysishlutfall sé hjá öllu ríkjunum eða að það sé eitthvert eitt verðbólgustig ríkjandi þar. Auðvitað er atvinnuleysi mismunandi hvort sem litið er til Danmerkur, Írlands, Þýskalands eða Grikklands o.s.frv.

En í þessari umræðu heyrast stundum þær röksemdir að ekki sé skynsamlegt að ganga í ESB vegna skattastefnu Sambandsins. Það er hins vegar misskilningur að Evrópusambandið hafi einhverja sameiginlega skattastefnu. Þvert á móti eru aðildarríki ESB með mjög mismunandi reglur í skattamálum. T.d. hafa Hollendingar, Írar og jafnvel Danir farið sérstakar leiðir í þeim efnum í þeim tilgangi að höfða til erlendra fyrirtækja.

Hvað með að hafa góða hagstjórn og góðan gjaldmiðil

 Að lokum má benda á ályktun Erlends, formanns Viðskiptaráðs, á Viðskiptaþinginu í gær, að hagstjórnin væri slæm hér á landi. En hann sagði einnig að það væri ekki auðveldara að búa við evru og slæma hagstjórn heldur en að búa við krónuna og slæma hagstjórn. Það er hins vegar eins og viðskiptalífið geri ekki sér ekki grein fyrir að hugsanlega er hægt að búa við góða hagstjórn og góðan gjaldmiðil. En kannski er það ekki furða að forsvarsmenn atvinnulífsins átti sig ekki á þessu þar sem hvorugt hefur verið til staðar hér á landi í svo langan tíma.

10 atriði sem skrifast á Geir Haarde

Það eru tíu atriði í efnahagsmálum sem eru á ábyrgð ríkistjórnar Geirs H. Haarde. Þau eru eftirfarandi:
1. Misskipting tekna og eigna hefur orðið ein sú mesta sem þekkist meðal nágrannaþjóðanna.

2. Íslenskar fjölskyldur neyðast nú til að borga himinháan verðbólguskatt ríkisstjórnarinnar sem er ein mesta kjaraskerðing sem heimilin í landinu hafa orðið fyrir í langan tíma.

3. Skattbyrði allra Íslendinga hefur aukist í tíð þessarar ríkisstjórnar nema þeirra sem eru 10% tekjuhæstu.

4. Tæplega 5.000 íslensk börn eru skilin eftir í fátækt og þriðji hver eldri borgari er látinn lifa við fátækt vegna skatta og skerðinga þessarar ríkisstjórnar.

5.Ríkisstjórnin heldur dauðahaldi í ónýtan gjaldmiðil og neitar að horfast í augu við, að aðild að ESB þjónar hagsmunum Íslendinga best til lengri tíma.

6. Íslenskur almenningur borgar eitt hæsta matvælaverð í heimi, eitt hæsta lyfjaverð í heimi, eitt hæsta bensínverð í heim, eitt hæsta áfengisverð í heimi og eina hæstu vexti í heimi. Og aldrei hefur aldrei verið eins dýrt að eignast húsnæði og núna.

7. Ríkiskassinn hefur 160 milljarða króna meira úr að spila á ári en það sem hann hafði árið 1995 þegar þessi ríkisstjórn tók við. Ríkissjóður er því 73% dýrari í rekstri nú en hann var árið 1995. Og almenningur veit að ekki hefur þjónusta ríkisins batnað um 73% á sama tíma.

8. Skuldir Íslendinga hafa aldrei verið hærri.

9. Hagvöxtur á heilu landssvæðunum út á landi hefur verið neikvæður og mikill fólksflótti

10. Fullkomin óstjórn hefur verið á ríkisfjármálum, fjárlögin standast aldrei og hagstjórnarmistökin eru síendurtekin.
Samfylkingin er hins vegar með stefnu til að bæta úr öllum þessum atriðum. Samfylkingin mun bæði gera Ísland betra og ódýrara. En þessi ríkisstjórn, ríkisstjórn okurs og ójafnaðar þarf að fara frá. Það er kominn til að hófsemd komi í stað græðgi og samhjálp í stað sérhyggju. Við eigum góð gildi um frelsi, jafnrétti og bræðralag. Setjum þau aftur í öndvegi.

Nebraska og New York

Það er alltaf tvennt sem vekur mig strax til umhugsunar þegar kemur að umræðunni um evruna. Hið fyrra er að andstæðingar evrunnar benda iðulega á að milli Íslands og ESB séu mismunandi hagsveiflur og því geti evran ekki virkað hér á landi. En heldur þetta fólk að það sé sama hagsveiflan í Finnlandi og Frakklandi eða í London og Glasgow eða í Nebraska og New York? Auðvitað ekki en hins vegar geta þessi svæði vel notað sama gjaldmiðlinn, ekki satt?

Síðara atriðið lýtur að umræðunni að Ísland verði að vera aðili að Evrópusambandinu til að geta tekið upp evruna því annars getum við ekki haft nein áhrif á peningamálastefnu sambandsins þar sem við værum fyrir utan allt batteríið. Varðandi þessa röksemd þá má benda fólki á að Seðlabanki Evrópu er algjörlega sjálfstæð stofnun sem tekur ekki fyrirmæli frá einstökum aðildarríkjum, hvorki smáum né stórum. Hvort sem evruvædd Ísland er í ESB eða ekki skipti engu varðandi möguleg áhrif okkar á ákvarðanir Seðlabanka Evrópu.

Mennt er máttur, korteri fyrir kosningar

Jæja, nú er menntamálaráðherra farinn að lofa langt fram á næsta kjörtímabil eins og heilbrigðisráðherrann var búinn að gera varðandi aldraða og samgönguráðherra varðandi vegamálin. Enda fer kannski hver að verða síðastur. Aðeins 4 mánuðir til kosninga. Nýjasta útspil menntamálaráðherra þarf að vera skoðað í þessu samhengi. En það er nauðsynlegt að hafa í huga að þessi ríkisstjórn hefur haft völdin í 12 ár og ætti því hafa haft næg tækifæri til að gera hið rétta í málunum. En ef við lítum aðeins á menntamálin þá blasa við mjög óhagstæðar staðreyndir fyrir Sjálfstæðisflokkinn.

Ísland í 21. sæti af 30
Eftir áratugarekstur Sjálfstæðisflokksins á menntakerfinu sést að útgjöld á hvern nemenda í skólakerfinu setur Ísland í 15. sæti af 29 OECD ríkjum. Sem sagt langt fyrir neðan okkar samanburðarþjóðir. Og ef við brjótum þetta eilítið niður sést að þau skólastig sem ríkisvaldið rekur, þ.e. framhaldsskólarnir og háskólarnir, kemur í ljós enn verri staða.

Ísland er í 19. sæti þegar kemur að opinberum útgjöldum í framhaldsskólana og í 21. sæti sé litið til opinberra útgjalda til háskólanna.

Ríkisrekna skólakerfið vs. skólakerfi sveitarfélaganna
Myndin snýst hins vegar við þegar litið er til skólastiganna sem sveitarfélögin reka, þ.e. leikskólana og grunnskólana, en þar erum við nánast á toppnum. Þessi staða breyttist þegar grunnskólinn var færður frá ríkinu og Sjálfstæðisflokknum og til sveitarfélagana.

Munum það að það hafa jafnaðarmenn sem hafa rekið flesta grunnskóla landsins undanfarinn áratug þar sem þeir hafa stjórnað Reykjavíkurborg á þessum tíma en það er borgin sem rekur flesta grunnskóla landsins.

4 milljarða vantar en ekki 700 milljónir
Þegar nýjasta skýrsla OECD er skoðuð kemur í ljós að íslenskum háskólum vantar um 4 milljarða kr. meira á ári til að ná þeirri stöðu sem norrænir háskólar eru í. Þá hrökkva þessar árlegu 700 milljónir Þorgerðar, sem núna eru boðaðar korteri fyrir kosningar, heldur skammt. Þeir fjármunir sem ríkisstjórnin stærir sig að hafa sett í Háskóla Íslands undanfarin ár duga ekki einu sinni fyrir þeirri nemendafjölgun sem átt hefur sér stað á sama tíma.

Hér get ég vitnað í Morgunblaðsgrein Þorgerðar Katrínar frá 7. febrúar 2004 þannig að þetta ætti að vera tiltölulega óumdeilt. Einn skýrasti vitnisburður um fjárskort Háskóla Íslands er að í fyrsta skipti í sögunni hefur ekki verið hægt að taka inn í skólann, vegna fjárskorts, fólk sem hefur ekki lokið stúdentsprófi en hefur viðamikla reynslu úr atvinnulífinu. Fyrir daga þessarar ríkisstjórnar gat þetta fólk sótt sér nám í HÍ.

Útskrifum færri en norrænu þjóðirnar gera
Að lokum, og það sem hvað skuggalegast í þessu öllu saman, er að við erum að útskrifa talsvert færri nemendur með framhaldsskólapróf og háskólapróf en hinar Norðurlandaþjóðirnar.

Niðurstaðan er því sú að við erum að verja minni fjármunum í háskólana okkar og framhaldsskólana en aðrar norrænar þjóðir. Við erum að útskrifa færri nemendur með þessi próf en þessar helstu samanburðarþjóðir okkar. Og við erum með einn stjórnmálaflokk sem hefur stjórnað menntamálaráðuneytinu í meira en 20 ár af síðustu 24 árum.

40% lækkun á ofurtollum þýðir áframhaldandi ofurtolla

Það er ástæða til að taka undir þau ummæli sem Finnur Árnason, forstjóri Haga, lét falla í fjölmiðlum í gær um að betur megi ef duga skal ef takast á að lækka matarverð á Íslandi. Forsvarsmenn Haga hafa sagt að áhrifin af fyrirhuguðum aðgerðum ríkisstjórnarinnar séu ofmetin og að matarverð muni lækka minna en hún hefur lofað.

Það er náttúrulega ótrúlegt að ætlast til lækkunar á innlendum landbúnaðarvörum á meðan að svimandi háir verndartollar verða enn á þessum sömu vörum. Það verður að hafa í huga að 40% lækkun á ofurtollum þýðir að enn verða ofurtollar til staðar.

Enn óbreyttir tollar á fjölmörgum fæðuflokkum
Þá er vert að minnast þess að ekki stendur til að hrófla við tollaumhverfi mikilvægra fæðuflokka og má þar nefna mjólkurafurðir, smjör, kaffi, krydd, drykkjarvörur, sósur, súpur, ís og sælgæti, feiti, olíur o.s.frv. Krafan hlýtur að vera að fella niður alla tolla niður í áföngum eins og Samfylkingin hefur lagt til.

Meira en helmingur vörugjaldanna skilinn eftir
Sömuleiðis ber að hafa í huga að ríksstjórnarflokkarnir hafa skilið eftir meira en helming af vörugjöldunum sem nú eru á matvælum. Fyrir jól felldu ríkisstjórnarflokkarnir tillögu Samfylkingarinnar á þingi um að fella niður öll vörugjöld á matvælum eins og flest hagsmunasamtök töldu skynsamlegt að gera.

Reikningurinn sendur til íslenskra fjölskyldna
Ríkisstjórnin hefur öll þau tæki sem þarf til að lækka matarverð á Íslandi. Matvælaverð er nú um 30% hærra en meðaltalið á Norðurlöndunum. Hins vegar skortir pólitískan vilja til þess. Á meðan þurfa íslenskar fjölskyldur að greiða meira en 200.000 kr. hærri matarreikning á ári en aðrar norrænar fjölskyldur.

Upprifjun á efnahagsmistökum ríkisstjórnarinnar

Svona í upphafi árs er ríkt tilefni til að rifja upp nokkur efnahagsmistök ríkisstjórnarinnar. En þessi blessaða ríkisstjórn hefur gert mörg viðurkennd mistök í hagstjórninni á undanförnum misserum.

Fyrstu mistökin voru tímasetning breytinganna á húsnæðislánamarkaðinum og sú staðreynd að þær voru gerðar í einu skrefi. Þessi ákvörðun jók þenslu og verðbólgu til muna. Húsnæðisverð snarhækkaði í kjölfarið og hefur aldrei verið eins dýrt að eignast fyrstu íbúð. Núverandi ástand getur leitt til fasteignakreppu sem hefur í för með sér að fólk mun skulda meira í fasteignum sínum en sem nemur virði þeirra.

Önnur mistökin
Önnur mistök ríkisstjórnarinnar eru ríkisfjármálin. Þar hefur ríkt stjórnleysi og aðhaldsleysi, sérstaklega í fjármálaráðherratíð Geirs H. Haarde. Hið opinbera hefur tvenns konar úrræði í efnahagsstjórnun. Annars vegar peningamálastefnan sem er á könnu Seðlabankans og hins vegar ríkisfjármálin sem eru verkefni ríkisstjórnar.

Fulltrúar ríkisstjórnarinnar hafa sagst vantrúuð á beitingu ríkisfjármála sem hluta af efnahagsstjórnun. Slík ummæli bera vott um fullkomna vanþekkingu á hagkerfinu. Mat ríkisstjórnarinnar og mat Seðlabankans á efnahagsástandinu er gjörólíkt og þessir aðilar vinna í sitt hvora áttina.

Seðlabankinn er því miður einn í baráttunni gegn verðbólgunni, enda neitar ríkisstjórnin að horfast í augun við raunveruleikann. Einu mótvægisaðgerðir ríkisstjórnarinnar í efnahagsmálum eru árásir á vegaumbætur á landsbyggðinni. Vaxtahækkanir Seðlabankans eru hins vegar mjög kostnaðarsöm leið til að ná tökum á verðbólgunni en hins vegar eru þær rétt leið til að ná niður verðbólgunni. Hin löngu verðtryggðu lán draga þó úr mætti vaxtahækkana Seðlabankans og gera hækkanir Seðlabankans á vöxtum bitlausari en ella.

Ríkisstjórnin setur árlega marklaus fjárlög en fjárlögin 2000-2004 gerðu ráð fyrir 82 milljarða króna afgangi af ríkissjóði en þegar reikningurinn var gerður upp kom í ljós 8 milljarða króna halli. Skekkjan þessi ár var því upp á 90 milljarða króna. Á þetta hefur Ríkisendurskoðun bent á og gagnrýnt harðlega.

Fullkominn skortur á hagstjórn
Ríkisútgjöldin eru 160 milljörðum hærri núna en það sem þau voru árið 1995. Ríkissjóður hefur því 160 milljarða fleiri krónur á milli handanna á þessu ári en hann hafði þegar þessi ríkisstjórn tók við völdum. Að sjálfsögðu eru þessar tölur á föstu verðlagi. Ríkissjóður er því 73% dýrari í rekstri nú en árið 1995. Almenningur veit að þjónusta ríkisvaldsins hefur ekki batnað um 73% á sama tíma. Það er eins og aukning ríkisútgjalda sé á sjálfstýringu.

Og það er ekki að ástæðulausu sem fjölmargir hagfræðingar hafa bent á að hugsanlega verðum við að taka upp evruna vegna skorts á hagstjórn í þessu landi. Sjálfstæðisflokkurinn segist nánast neyðast til að taka æ stærri hlutdeild af þjóðarkökunni og það meira að segja án þess að færa þjóðinni afrakstur sinnar vinnu aftur tilbaka með einhverjum hætti eins og bættri velferðarþjónustu, öflugra menntakerfi eða já, hærri skattleysismörkum sem kæmu venjulega fólkið afar vel.

Þriðju mistökin
Þriðju mistökin voru skattalækkanir ríkisstjórnarinnar á kolröngum tíma, en þær renna fyrst og fremst renna til hinna ríku en ekki til venjulegs fólks í landinu. Öll hagfræði segir okkur að þensla eykst með tekjuskattslækkunum. Ríkisstjórnin hefur heldur ekki greint frá því hvernig hún muni borga fyrir skattalækkanir fyrir hina ofurríku.

Fjórðu mistökin
Í fjórða lagi er það stóriðjustefna ríkisstjórnarinnar sem hefur orðið að efnahags- og umhverfisvanda. Stóriðjuframkvæmdirnar höfðu þó talvert minni bein áhrif á hagkerfið en búist var við en þær höfðu áhrif og þá ekki hvað síst á væntingarnar sem skipta miklu máli í efnahagskerfinu.

Fyrirhugaðar mótvægisaðgerðir ríkisstjórnarinnar vegna Kárahnjúka urðu aldrei að veruleika. Nú hvetur ríkisstjórnin hins vegar til frekari stóriðjuframkvæmda. Áætlaðar framkvæmdir eru helmingi meiri að umfangi en þær sem nú eru í gangi, en þær eru aftur miklu stærri en framkvæmdir síðasta áratugar. Tímasetning slíkra framkvæmda hefur afgerandi þýðingu varðandi stöðugleikann.

Fimmtu og stærstu mistökin
En ein stærstu efnahagsmistök ríkistjórnarinnar eru hins vegar fjársvelti ríkisrekna menntakerfisins og lítill stuðningur við hátækniiðnaðinn. Auka þarf fjárfestingu í rannsóknum og koma á skattaívilnunum fyrir hátæknifyrirtæki. Mannauðurinn er okkar stærsta auðlind og við verðum að hlúa vel að honum.

Óstjórn ríkisstjórnarinnar í efnahagsmálum og hinn nýi verðbólguskattur ríkisstjórnarinnar bitnar á venjulegu fólki sem borgar reikninginn. Þessari þróun þarf að snúa við og það mun Samfylkingin gera fái hún til þess umboð.

Ár breytinga

Ég vil óska öllum landsmönnum gleðilegra áramóta og þakka fyrir liðið ár sem er búið að vera viðburðarríkt. Pólitíkin hefur fjörug þetta haustið enda taka prófkjörin mikið á einstaklinga og flokka. Ég er afskaplega ánægður með þann stuðning sem ég fékk í prófkjöri flokksins sem haldið var 11. nóvember sl. og vil ég enn og aftur þakka mínu stuðningsfólki fyrir stuðninginn og alla þá vinnu sem þetta góða fólk vann fyrir mig.

Nú rennur hins vegar upp spennandi kosningaár þar sem öllu verður tjaldað til hjá stjórnmálaflokkunum. Ríkisstjórnarflokkarnir eru núna að mælast með minnihluta fylgisins og því stefnir í breytingar eftir næstu kosningar.

Í mínum huga er alveg ljóst að ef núverandi ríkisstjórnarflokkar fá meirihluta í næstu kosningum þá munu þeir starfa áfram saman. Þess vegna er brýn nauðsyn að koma í veg fyrir að sú staða komi upp. Það er hrikaleg tilhugsun fyrir venjulegt fólk í landinu að þurfa að sitja uppi með þessa þreyttu og hugmyndasnauðu ríkisstjórn í 16 ár.

Fram að 12. maí verða því heilmikil átök í stjórnmálunum enda er tekist á um hverjir eiga að stjórna þessu landi. Ég vona að þjóðin sé sammála okkur í Samfylkingunni að við þurfum breytingar og aðra forgangsröðun. Við þurfum opnara og gegnsærra Ísland þar sem leyniskýrslur heyra sögunni til. Við þurfum betra og ódýrara Ísland þar sem enginn er skilinn eftir. Við þurfum nýja ríkisstjórn.

Hið rétta andlit sést í atkvæðagreiðslum

Nú er þingið komið í jólaleyfi. Mörg stór mál hafa verið til umræðu á þessu þingi og tekist hefur verið á um grundvallaratriði. Hið rétta andlit stjórnarþingmannanna sést hvað best í því hvernig þeir kjósa um einstök mál. Það er auðvelt og ódýrt að tala vel um hina og þessa í samfélaginu en þegar kemur að uppfylla þessi sömu orð þá sést hver hinn raunverulegur hugur er. Í vikunni lagði stjórnarandstaðan fram breytingartillögu á fjárlögum um að taka upp 75.000 kr. frítekjumark vegna atvinnutekna eldri borgara.
Þetta myndi gera eldri borgurum kleift að stunda hálfa vinnu án þess að lenda í skerðingum. Þetta væri tiltölulega ódýr aðgerð og myndi jafnvel færa ríkissjóði meira fjármagn tilbaka í formi aukins skattfé vegna aukinnar vinnu eldri borgara. Þetta er meira að segja mál sem margir þingmenn Sjálfstæðisflokks hafa tekið undir að þurfi að gera, þ.e.a.s. að minnka skerðingar og gera eldri borgurum kleift að afla sér einhvers sjálfsaflafjár til að bæta kjör sín. En nei, þetta var tillaga sem hver einasti þingmaður Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks felldi núna í haust, ekki einu sinni heldur tvisvar.
Mýmörg dæmi eru um slíkar afgreiðslur stjórnarþingmanna. Þeir hafa kosið gegn auknum fjárveitingum til einstakra menntastofnana í sömu vikunni og þeir hafa sagt í fjölmiðlum að þeir myndu vilja auka fjármagn til þessara sömu skóla. Þeir hafa kosið gegn auknum fjárveitingum til samkeppnisyfirvalda þótt þeir hafi ítrekað talað um að það þurfi að auka möguleika samkeppnisyfirvalda að sinna sínu starfi. Og þeir hafa kosið gegn auknum fjármunum til meðferðarúrræða þrátt fyrir að segjast að það sé löngu tímabært að gert sé betur í þeim málaflokki.
Þá kusu stjórnarþingmenn gegn tillögu okkar í fyrra um fjármuni til stofnunar hágæludeildar á Barnaspítalanum þrátt fyrir að styðja málið í fjölmiðlum. Og fyrir helgina kaus hver einasti þingmaður Sjálfstæðisflokksins gegn tillögu Samfylkingarinnar um fella niður öll vörugjöld af matvælum þrátt fyrir að sumir þeirra hafi jafnvel sagt úr sjálfum ræðustól Alþingis að þeir styddu málið.

Hverja eiga neytendur að kjósa?

Eitt stærsta hagsmunamál þjóðarinnar er að lækka matvælaverð á Íslandi sem er með því hæsta í heimi. Samfylkingin veit þetta og hefur því ítrekað lagt fram tillögur þess efnis, sem þó hafa allar verið felldar af stjórnarliðinu í gegnum árin. En frumkvæði Samfylkingarinnar í matvælamálinu í haust ýtti loksins við ríkisstjórnarflokknum. Reyndar ætlar ríkisstjórnin að ganga mun skemmur en Samfylkingin í að lækka matvælaverð og munar þar um helming. Áfram ætlar þessi afturhaldssama ríkisstjórn að halda úti meira en helming af vörugjöldum á matvælum í nafni úreldrar neyslustýringar.
Síðan minnist ríkisstjórnin ekkert á tollana í því frumvarpi sem nú er til umræðu en tollarnir eru þó stóra málið í að lækka matvælaverðið. Og að auki má bæta því við að hugmyndir ríkisstjórnarinnar í tollamálum um allt að 40% lækkun á tilteknum kjötvörum mun ekki skila neinu. 40% lækkun af ofurtollum skilur eftir sig ofurtolla.
Mér finnst bæði vörugjöld og tollar vera tímaskekkja. Ég er því mjög ánægður með stefnu þingflokks Samfylkingarinnar í þeim efnum að afnema þetta með öllu. Þennan ágreining á milli Samfylkingarinnar og Sjálfstæðisflokksins þurfa kjósendur og neytendur að vita.

Ríkisstjórnarsamstarf við Sjálfstæðisflokkinn kemur til greina

Um helgina var haldinn fjölmennur og góður flokkstjórnarfundur Samfylkingarinnar í Reykjanesbæ. Fundurinn tókst vel og var unnið markvisst í mörgum hópum þar sem flokksmenn gátu komið að áherslum sínum og hugmyndum milliliðalaust. Ég síðan sleit þessum fundi með ræðu sem hér birtist. "Kæru félagar. Nú eru spennandi tímar framundan. Það eru rúmir 5 mánuðir til kosninga og mikið verk að vinna. Samfylkingin er tilbúin í þá vinnu. Flokkurinn hefur aldrei verið eins vel undirbúinn fyrir neinar kosningar og málefnastaðan er góð. Fólk í flokknum hefur aldrei verið eins margt, fjármálin hafa verið tekin föstum tökum og við höfum að skipa öflugra starfsfólki en nokkurn tímann áður á skrifstofu flokksins.

Samfylkingin iðar af lífi og gott dæmi um það sást þegar helmingi fleiri frambjóðendur buðu sig fram í prófkjörum flokksins en fyrir fjórum árum.

Við höfum ótrúlegan sterkan formann eins og allir vita enda óttast andstæðingar okkar hana mjög og sjá þeir iðulega rautt þegar þeir mæta henni í hinni pólitísku umræðu. Þá er þingflokkurinn þéttur hópur undir forystu hins geysiöfluga þingflokksformanns, Össurar Skarphéðinssonar, sem við erum heppinn að eiga að. Það er heiður að starfa með þessu fólki og ykkur sem hér eruð.
Kæru vinir.
Við höfum verk að vinna. Við þurfum að svara kalli þjóðarinnar um betra og réttlátara samfélag þar sem enginn er skilinn eftir.
Við þurfum að tala af tilfinningu og ástríðu þegar kemur að brotalömum velferðarkerfisins og verkefnum þess.

Málefni eldri borgara eru okkur nærri. Á meðan að 400 eldri borgarar eru í brýnni þörf eftir hjúkrunarrýmum og á meðan þriðji hver eldri borgari þarf að lifa á 100.000 kr. eða minna á mánuði, margir hverjir miklu minna, og á meðan eldri hjón eru aðskilin vegna skorts á búsetuúrræðum, þá höfum við verk að vinna.
Menntakerfið þarf einnig á okkur að halda. Fjársvelti ríkisstjórnarflokkanna í framhaldsskólum og í háskólum er okkur mjög dýrkeypt. Hér erum við eftirbátar annarra þjóða. Við þurfum því að forgangsraða í þágu menntunar og við munum færa þjóðinni annað tækifæri til náms.
Atvinnustefna Samfylkingarinnar er nútímaleg og frjálslynd. Við erum skjól sjálfstæðra atvinnurekenda og lítilla og meðalstórra fyrirtækja sem bera uppi atvinnulíf þjóðarinnar. Við hlúum að hinum skapandi atvinnugreinum, hátækninni og menningunni sem nálgast nú að vera með svipað hlutfall af landsframleiðslunni og sjávarútvegurinn.
Við ræðum umhverfismálin á forsendum náttúruverndar en ekki stóriðju. Þetta er ekki einfaldur málaflokkur en það er vert að halda því til haga að Samfylkingin er eini flokkurinn sem hefur lagt í alvöru vinnu í þessum mikilvæga málaflokki. Gleymum því ekki.
Auðlindamálin snerta kjarna okkar hugmyndafræði og við erum hinir einu sönnu verndarar almannahagsmuna í íslenskri pólitík. Við skuldum komandi kynslóðum sigur í auðlindamálunum.
Við eigum að halda skýrt fram stefnu okkar um aðild að Evrópusambandinu en þar eru nú nær allar þjóðir Evrópu. Við eigum að vera í hópi þeirra.
Innflytjendamálin verða loksins kosningamál á Íslandi. Samfylkingin kvíðir þeirri umræðu ekki enda erum við sá stjórnmálaflokkur sem leitt hefur þau mál á þingi. Við þurfum að vera ábyrg og skynsöm í þeirri umræðu en umfram allt umburðarlynd. Gleymum því aldrei að jafnaðarstefnan er alþjóðleg hugmyndafræði sem berst fyrir bættum kjörum í öllum löndum heims.
Mig langar að minnast á það fólk í landinu sem iðulega gleymist í hinni pólitísku umræðu.

Samfylkingin þarf að ná til þessa stóra hóps, ná til millistéttarinnar, og þá er sigurinn í höfn. Leiðin að þessum hóp er einfaldlega í gegnum stefnu okkar.

Stefna Samfylkingarinnar á samleið með þjóðinni. Þetta veit Sjálfstæðisflokkurinn og það er ekki að ástæðulausu að sá flokkur tekur jafnan upp stefnu okkar í kosningabaráttunni. Þjóðin verður hins vegar að átta sig á því að vilji hún stjórn fyrir venjulegt fólk, stefnu sem helst allt kjörtímabilið en ekki aðeins í kosningabaráttunni, þá er Samfylkingin þeirra flokkur, fyrir almenning og með almenningi, kæru vinir.
Við eigum ekki að sætta okkur við að greiða eitt hæsta matvælaverð í heimi, eitt hæsta lyfjaverð í heimi, eitt hæsta bensínverð í heimi, eitt hæsta húsnæðisverð í heimi og hæstu vexti í heimi.

Lífskjarapólitík okkar er skýr. Við ætlum ekki einungis að gera lífið á Íslandi betra heldur einnig ódýrara.

Betra og ódýrara Ísland.
Þetta eru forgangsmál þjóðarinnar. Og þetta eru okkar forgangsmál.
En kæru vinir. Við ætlum ekki að gera allt fyrir alla. En það sem við munum gera, gerum við vel en við munum líka bæta réttarkerfið og stöðu barna og barnafólks og tryggja að jafnrétti kynjanna verði óaðskiljanlegur þáttur í öllum stefnumótun.
Það er okkar markmið að fella þessa ríkisstjórn sem rétt marði 51% fylgi í síðustu alþingiskosningum. Ég er sannfærður um að nái ríkisstjórnarflokkarnir meirihluta í næstu kosningum þá munu þeir starfa saman á ný.
Ef okkur tekst að fella ríkisstjórnina þá er auðvitað rétt að ræða við hina stjórnarandstöðuflokkana um hugsanlegt samstarf.
En það er hins vegar alveg ljóst í mínum huga að við eigum ekki að fara inn í slíka ríkisstjórn upp á hvaða skilmála sem er. Það fer allt eftir þeim málefnasamningi sem við náum.

Við erum í stjórnmálum vegna málefnanna, kæru félagar.
Og við eigum heldur ekki að útiloka neinn flokk í hugsanlegu ríkisstjórnarsamstarfi, hvorki Sjálfstæðisflokkinn né aðra. Samstarf við Sjálfstæðisflokkinn getur komið til greina náist fram málefnaleg samstaða og ef viðræður núverandi stjórnarandstöðu leiða ekki til ásættanlegrar niðurstöðu. Þetta þarf að heyrast.

Við skulum láta málefnin og hugsjónir okkar ráða, eins og alltaf.
Kæru vinir, að lokum þetta.

Það er spennandi tími framundan. Það þurfa allir að leggja hönd á plóg og vinna dag og nótt að því markmiði sem við höfum sett okkur. Þetta verður mikil vinna en þetta verður um leið skemmtileg vinna.

Við skulum því fara í þessa kosningabaráttu af óbilandi sjálfstrausti, bjartsýni en fyrst og síðast erum við í miklum baráttuhug og við viljum sigur. Við erum tilbúin til að þjóna þessu landi og færa það í átt til samfélags þar sem enginn er skilinn eftir og allir fá að njóta sín.
Kæru vinir. Hugsjónir okkar vinna með okkur og þær eru okkar styrkleiki; hugtökin, frelsi, jafnrétti og bræðralag.
Takk fyrir"

Þú átt ekki lífið þitt einn

Í hádeginu í dag fór ég á hefðbundinn Rótarýfund í Rótarýklúbbi Seltjarnarness þar sem ég er félagi. Að þessu sinni hélt Njörður P. Njarðvík, rithöfundur og mannvinur með meiru, afar fróðlegt erindi um fíkniefnabölið. Eins og alþjóð veit hefur Njörður verið iðinn við að benda á það sem betur mætti fara í þessum málaflokki enda þekkir hann málið vel sem faðir. Erindi Njarðar var vægast sagt áhrifamikið og snerti það augljóslega alla viðstadda. Hann lýsti vel þeirri reynslu að vera faðir eiturlyfjasjúklings og hvernig kerfið mætti standa sig betur. Það vakti athygli mína þegar hann fór að tala um að einstaklingurinn ætti ekki líf sitt einn. Sem er alveg laukrétt. Ákvarðanir og hegðun einstaklingsins hafa áhrif á svo marga í kringum viðkomandi, ekki síst þá sem standa næstir honum. Ákveði einstaklingur að skaða sjálfan sig með eiturlyfjum eða öðrum hætti þá hefur það skaðleg áhrif á fjölda fólks. Gleymum því ekki í allri orðræðunni um frelsi einstaklingsins.
Njörður taldi að núverandi kerfi væri ekki í stakk búið til að taka heilstætt á því böli sem eiturlyfin eru. Nú lenti þessi málaflokkur á milli a.m.k. þriggja ráðuneyta sem hvert þeirra væri að hugsa um sitt svið. Sömuleiðis taldi Njörður að ekki væri rétt að fangelsa þessa sjúklinga heldur væri réttara að taka strax á viðkomandi á viðeigandi meðferðarstofnun.
Heilbrigðisráðherra er með mér í þessum Rótarýklúbbi og ég tók eftir að hún hlustaði af mikilli athygli. Það væri glæsilegt ef hún beitti sér af alefli að gera kerfið skilvirkara og betra svo hægt væri að takast á við þennan vanda sem hrjáir þúsundir íslenskra fjölskylda. Eins og stendur hefur hún valdið til þess.

Pólitísk vertíð

Í þessari viku hef ég verið að heimsækja hverfafélög Samfylkingarinnar í Reykjavík. Á þriðjudaginn var ég í Breiðholti með Stefáni Jóni, í gær í Grafarvoginum með Degi B. og í kvöld verð ég hjá hverfafélaginu í Hlíða- og Vogahverfi með Steinunni Valdísi. Kjarni flokksfélaga mætir á þessa fundi sem eru skemmtilegar samkomur og er mikið rætt um pólitík og málefni dagsins. Starf hverfafélagana er flokknum mikilvægt og er mikill vilji til að efla starfsemi þeirra. Það gleymist stundum að Samfylkingin er ungur flokkur eða rétt rúmlega 6 ára. Þess vegna krefst það talsverðs átaks að byggja upp starfsemi flokksfélaga um allt land og þar á meðal í Reykjavík.
Flokknum hefur tekist það með ágætum og hafa aldrei eins mörg virk flokksfélög verið í flokknum. Sömuleiðis hafa aldrei verið eins margir einstaklingar í flokknum eða boðið sig fram í prófkjörum Samfylkingarinnar (eða fyrir nokkurn annan vinstri flokk á Íslandi ef út í það er farið).
Stjórnarandstaða Framsóknar nær ekki inn á þing
Nú er framundan skemmtilegur tími í íslenskri pólitík. Eins og venjulega er Framsóknarflokkurinn farinn líta á sig í fjölmiðlaumræðunni sem stjórnarandstöðuflokk þrátt fyrir að hafa verið í ríkisstjórn stanslaust frá árinu 1971 að fjórum árum undanskildum.
Reyndar sýnir Framsóknarflokkurinn sitt rétt andlit í nefndarstörfum þingsins þar sem ekki fyrirfinnst mikið sjálfstæði í þingmönnum þess flokks og Sjálfstæðismenn ráða því sem þeir vilja ráða.
Hægri-græn og bleikir
Sjálfstæðisflokkurinn er farinn að undirbúa sig með því setja yfir sig hægri-grænu og bleiku skikkjuna sem þeir gera iðulega rétt fyrir kosningar. Fjárlögin bera talsverðan keim af því þótt það megi benda á ýmislegt athugavert við forgangsröðun þeirra eins og í málefnum eldri borgara.
Þá eru Vinstri grænir farnir að gíra sig upp fyrir hefðbundna takta fyrir þinglokin í desember. Nú verður það frumvarpið um Ríkisútvarpið sem gerir þá dýrvitlausa í þingsalnum. Það er miklir baráttumenn í þingflokki Vinstri grænna sem kalla ekki allt ömmu sína. Stundum geta þeir farið fram úr sjálfum sér eins og þjóðin veit.
Frjálslyndi flokkurinn er ennþá í talsverðri tilvistarkreppu og fróðlegt verður að fylgjast með hvort áherslur sumra í þingflokknum í málefnum innflytjenda verða ofan á eður ei. Ég er því miður hræddur um að svo verði.
Nú er allavega að hefjast gósentíð fyrir allt áhugafólk um pólitík.

Er menntamálaráðherra búinn að skipta um skoðun?

Samkvæmt fréttum er menntamálanefnd Alþingis að huga að breytingum á frumvarpinu um Ríkisútvarpið hvað varðar tilvist þess á auglýsingamarkaðinum. Formaður menntamálanefndar segir jafnvel í Morgunblaðinu í dag að menntamálaráðherra hafi aldrei tekið fyrir takmarkanir á tilvist ríkisfjölmiðilsins á auglýsingamarkaði. Í ljósi þessara ummæla og þá umræðu sem nú er í gangi er vert að rifja upp fyrirspurn mína um þetta álitamál sem ég beindi til menntamálaráðherra fyrir rúmum tveimur árum. Í stuttu máli þá hafnaði Þorgerður Katrín í þeirri umræðu að taka RÚV af auglýsingamarkaði og sagði hún m.a. "Ég hef engin áform uppi um eins og sakir standa að breyta þessu fyrirkomulagi og láta Ríkisútvarpið hverfa af auglýsingamarkaði."
Og áfram sagði hún :"Samkvæmt Samtökum auglýsenda yrði brottför RÚV af auglýsingamarkaði hvorki í þágu auglýsenda sjálfra né neytenda sem að mínu mati skiptir þó enn meira máli." Og einnig sagði Þorgerður að: "Stjórn Samtaka auglýsenda hefur einnig ályktað, í september 2001, um að RÚV eigi ekki að hverfa af auglýsingamarkaði, annars vegar vegna þess að erfiðara yrði fyrir auglýsendur að nálgast markhópa sína ef RÚV nyti ekki við á auglýsingamarkaði og hins vegar vegna þess að dýrara yrði fyrir auglýsendur að ná til markhópa sinna. Við vitum auðvitað öll hvar sá kostnaður mundi lenda."
Og loks sagði menntamálaráðherrann fyrir rúmum 2 árum: "Síðan vil ég velta upp spurningunni: Ef við kippum Ríkisútvarpinu út af auglýsingamarkaði í dag, yrði þá raunveruleg samkeppni á auglýsingamarkaði í þágu neytenda?"
Önnur afstaða ráðherrans í dag?
Í þessum orðum ráðherrans kemur skýrt í ljós hennar vilji, allavega eins og hann var fyrir um tveimur árum. Í mínum huga er þetta hins vegar alveg skýrt. Ríkisfjölmiðill á ekki að vera á auglýsingamarkaði.

Hinn íslenski fjölmiðlamarkaður mótast mikið af tilvist Ríkisútvarpsins á auglýsingamarkaði. Og tilvist svo öflugs ríkisfjölmiðils á auglýsingamarkaði birtist m.a. í rekstrarerfiðleikum annarra fjölmiðla og dregur mátt úr metnaðarfullri dagskrárgerð. En hin öfluga staða RÚV á auglýsingamarkaðnum kemur jafnframt í veg fyrir að nýir aðilar komist inn á hann. Hér er ekki verið að tala fyrir því að ríkisfjölmiðill eigi ekki rétt á sér, nema síður sé. Sérstök rök eru fyrir tilvist ríkisfjölmiðils á fjölmiðlamarkaðnum eins og öryggis- og fræðsluhlutverk stofnunarinnar ber með sér. Þessi rök eiga hins vegar ekki við um starfsemi ríkisfjölmiðils á auglýsingamarkaðnum.

Rúv af auglýsingamarkaðinum
Ríkisútvarpið er stöðugt að færa út kvíarnar á auglýsingamarkaðnum og nú síðast hefur það byrjað að starfrækja sérstaka vefverslun. Það eru engin öryggis- og menningarleg rök fyrir því að RÚV sé ráðandi aðili á auglýsingamarkaði. Í ljósi réttlætingarinnar um tilvist RÚV er heldur ekki heppilegt að gera dagskrárgerð RÚV einum of háða mögulegri auglýsingasölu. Við megum ekki gera einkaframtaki í fjölmiðlaheiminum svo erfitt fyrir að nánast útilokað sé að reka slík fyrirtæki til lengri tíma á Íslandi. Ég tel því nauðsynlegt að takmarka umsvif Ríkisútvarpsins á auglýsingamarkaðnum verulega. En vel er hægt að hugsa sér að kostun þátta, tilkynningar í útvarpi og jafnvel skjáauglýsingar verði áfram eða jafnvel takmarka auglýsingar við ákveðinn tíma.

Auglýsingatekjur eru um 30% af heildartekjum RÚV. Að sjálfsögðu þyrfti að bregðast við þessu tekjutapi, t.d. með því að auka greiðslur úr ríkissjóði eða hagræða starfseminni. Það væri einfaldlega fórnarkostnaður af því grundvallaratriði að niðurgreiddur ríkisfjölmiðill eigi ekki að taka virkan þátt á samkeppnismarkaði.

Sem fyrr þrengja Sjálfstæðismenn að einkaframtakinu
Það er hagur okkar allra að hafa fjölbreytilega flóru fjölmiðla og því fjölbreyttari sem flóran er því betur eru hagsmunir auglýsenda tryggðir til lengri tíma. Auglýsingamarkaðurinn er samkeppnismarkaður. Það á ekki að vera hlutverk ríkisfjölmiðils að hafa ráðandi stöðu á samkeppnismarkaði. Það er grundvallaratriði. Stjórnmálamenn verða að gera upp við sig hvaða afstöðu þeir hafa til slíkra grundvallaratriða. Þar eru jafnaðarmaðurinn í stjórnarandstöðunni og hægri konan í sæti ráðherrans einfaldlega ósammála. Fyrir mitt leyti er það einfaldlega meira virði að ríkisfjölmiðill þrengi ekki svo að einkareknum fjölmiðlum að þeir verði í stöðugum rekstrarerfiðleikum en sem nemur þeim kostnaðarauka sem verður hugsanlega á ríkissjóði við slíka breytingu.

Ég vil að Ríkisútvarpið fái að njóta sín. Það hefur ákveðna sérstöðu. En það má hins vegar ekki misnota þessa sérstöðu til að koma öðrum fjölmiðlum á kné og skekkja þar með samkeppnismarkaðinn.

Ríkisvaldið hefur verið að fara út af samkeppnismarkaði í mörgum atvinnugreinum og það er vel. Það er því tímaskekkja og beinlínis hættulegt fjölbreyttri fjölmiðlaflóru að ríkið þrengi að frjálsum fjölmiðlum með þessum hætti.

Ár Þýskalands framundan

Nú er ár liðið síðan Angela Merkel varð kanslari. Við það urðu tímamót í sögu Þýsklands. Ekki nóg með að hún hafi orðið fyrsti kvenkyns kanslari Þýskalands heldur varð hún einnig sá fyrsti sem kom frá fyrrverandi Austur-Þýskalandi. Þá er hún sömuleiðis yngsti kanslarinn í sögu landsins og örugglega eini þjóðarleiðtoginn sem flytur vikulegt ávarp í gegnum vídeóblogg. Það hafa hins vegar verið erfiðir tímar í Þýskalandi undanfarin áratug. Efnahagskerfið hefur ekki tekið við sér og almenna mýtan segir að þýska hagkerfið sé ósveigjanlegt og þunglamalegt.

En nú stefnir í bjartari tíma. Efnahagurinn er að taka við sér og atvinnuleysi hefur verið að minnka. Þrátt fyrir það, og þrátt fyrir mjög vel heppnaða heimsmeistarakeppni í fótbolta, hafa vinsældir Merkel farið dvínandi en stuttu eftir valdatökuna mældist hún gríðarlega vinsæl á meðal þýsks almennings. Merkel er sögð vera óspennandi karakter sem kemur embættismannalega út. Og það vill þýskur almenningur ekki sjá þessa dagana. Sömuleiðis hafa tilraunir hennar til að vingast við ríkisstjórn Bush verið umdeildar. Bættar horfur í efnahagslífinu hlýtur þó að skila henni meira fylgi þegar fram líða stundir.

En næsta ár gæti verið árið hennar Merkel og í raun Þýskalands. Því á næsta ári mun Þýskaland bæði vera í forystu hjá Evrópusambandinu og hjá G8 þjóðunum. Þá verður einstakt tækifæri fyrir Merkel að njóta sviðsljóssins og setja Þýskaland í forgrunn alþjóðastjórnmála með jákvæðum hætti.