Útrás til Japans?

Í vikunni tók viðskiptanefnd Alþingis á móti japönskum þingmönnum. Mikill vilji var hjá Japönunum að efla samskipti þjóðanna á sviði viðskipta- og bankamála. Samband Íslendinga og Japana á sviði sjávarútvegs hefur í marga áratugi verið farsælt og gjöfult. Ef til vill væri hægt að útvíkka þetta samband svo það myndi einnig ná til nýju undirstöðuatvinnugreinar Íslands, fjármálageirans. Okkar sókndjörfu útrásarbankar ættu því endilega að skoða japanska markaðinn sem er einn sá stærsti í heiminum.

En talandi um banka þá hitti ég einnig í vikunni nokkra norræna þingmenn í Stykkishólmi. Þeir höfðu talsverðan áhuga á því sem íslensku bankarnir voru að gera í þeirra löndum. Það er augljóst að umtalið á hinum Norðurlöndunum um íslensku bankana er talsvert. Þó mátti skynja efasemdir í tón hinna skandinavísku þingmanna um hvort íslensku bankarnir gætu staðið undir þessu öllu saman. Þannig að enn er verk að vinna við að kynna erlendis hinnar réttu forsendur á bak við útrásina.

Ritstjóri DV í skógarferð

Mér finnst DV vera ágætis blað og þær breytingar sem hafa verið gerðar á undanförnum mánuðum lukkast vel. Í morgun tók ég því eftir leiðaraskrifum ritstjórans, Sigurjóns M. Egilssonar, um meint kjarkleysi þingmanna Samfylkingarinnar.

Ritstjórinn má alveg hafa þá skoðun fyrir mér. Ritstjórinn heldur því fram að Samfylkingin sé á hraðleið til Framsóknar eins og hann orðar það og dregur sérstaklega fram í leiðara sínum útvarpsviðtal sem var við mig í gærmorgun. Reyndar vísar ritstjórinn ekki á nein orðrétt ummæli heldur er um að ræða mat hans og bollaleggingar á ummælum mínum.

Segir ritstjórinn að ég hafi ekki haft “kjark til að gagnrýna skandalinn vegna Grímseyjarferjunnar”. En á hverju byggir þetta mat ritstjórans?

Í viðtali sagði ég orðrétt: “Nei, ég hef alltaf litið þetta mál mjög alvarlegum augum og ég fagna því að bæði fjárlaganefnd og samgöngunefnd Alþingis hafi verið að skoða þetta mál.”

Og svo:
“Hér hefur augljóslega eitthvað farið úrskeiðis og þetta bréf sem að Bjarni hefur undir höndum það bara skoðast í því samhengi. Við þurfum að fara aðeins yfir þetta og athuga hvað hefur farið úrskeiðis.

“Eins og ég segi, það þýðir ekkert að neita því að hér er eitthvað að og það er líka alvarlegt hvernig eða óheppilegt hvernig túlkun Ríkisendurskoðunar og fjárlagaráðuneytisins eru svona ólíkar á meðhöndlun peninga úr ríkissjóði þannig að þetta er allt sem þarf að koma til skoðunar og það er verið að gera það á réttum vettvangi.”

Og síðan tekur Bjarni Harðarson, viðmælandi minn í viðtalinu, undir þessa nálgun mína þar sem hann segir m.a.:

“Það er mjög mikilvægt að þetta verði skoðað, eins og þú segir Ágúst, ofan í kjölinn og það er rétt, sú vinna er í gang.”

Guð forði okkur frá frekar gögnum
Þá álítur ritstjórinn það vera sérstaklega gagnrýnisvert í leiðaranum að ég vilji öll gögn á borðið áður en ég segði meira. Hingað til hefur það talist til kosta að menn viti hvað þeir eru að tala um þegar þeir tjá sig. Og það væri kannski ekki úr vegi að ritstjóri DV hefði það í huga þegar að hann fjallar um mál.

Ég á ekki að þurfa að minna ritstjórann á að umfjöllun um Grímseyjarferjuna er ekki lokið og eru m.a. tvær þingnefndir að skoða málið og kalla eftir upplýsingum.

Ritstjórinn gagnrýnir einnig ummæli mín í þættinum um lyfjaverð og dregur fram sama gagnrýnispunkt og um Grímseyjarferjuna og gefur til kynna að það sé fullkomlega óeðlilegt að ég vilji öll gögn á borðið í því máli.

Síðan dregur hann fram að ég telji það vera “vont fyrir lyfjakeðjur að sitja undir gagnrýni”.

Í fyrsta lagi sagði ég þetta aldrei.

Í öðru lagi sér ritstjórinn ekki ástæðu til að draga fram önnur ummælin mín í þættinum enda þjónar það kannski ekki tilgangi hans í þessum leiðara.

Förum því yfir ummælin mín orðrétt en í viðtalinu var ég spurður að því hvort ég telji ástandið á lyfjamarkaðinum sé eðilegt:

 “Nei, ég held að við þurfum að ná að lækka lyfjaverð og það eru margir þættir sem að spila þarna inn í. Samkeppni eða skortur á samkeppni á smásölumarkaðnum er eitt af því sem þarf að koma til skoðunar.”

“Við sjáum að það eru tvær stórar keðjur sem að ráða nánast öllum lyfjamarkaðnum en það er líka umhugsunarvert að það er ákveðin skipting á svæðum milli þessara fyrirtækja. Ég ætla ekki að sitja hér og fullyrða að það sé eitthvað óeðlilegt en mér finnst að það eigi að skoða því skipting á svona markaðssvæðum er auðvitað brot á samkeppnislögum.”

“Það þarf bara að skoða þetta í eitt skipti fyrir öll. Það er líka ótækt fyrir viðkomandi lyfjafyrirtæki að sitja undir svona tortryggni um að hér sé eitthvað óeðlilegt á ferðinni.“

“En síðan eigum við að huga að öðrum breytingum sem hugsanlega munu lækka lyfjaverð. Varðandi t.d. kröfuna um að það þurfi að íslenskumerkja hvern einasta lyfjapakka, líka sem er notaður af fagmönnum inni á stofnunum. Það eru kröfur um að í öllum aptótekum þurfi að vera einn lyfsali alltaf, síðast þegar að ég vissi að minnsta kosti. Vaskurinn er ennþá of hár á lyfjum og svona mætti lengi telja þannig að það eru ákveðnar leiðir sem við ættum að fara til að lækka lyfjaverð því að lyf eru auðvitað ekki eins og hver önnur vara eins og allir vita.”
...

“Við þurfum líka að skoða hvort að lögin séu nógu hentug fyrir þennan svokallaða samhliða innflutning. Það hefur ekki gengið alveg nógu vel, að mati þeirra sem til þekkja, að fá fleiri lyf frá ódýrari svæðum eins og kannski má sjá annars staðar á Norðurlöndunum.”

“Þetta er stórt mál finnst mér, neytendamál og heilbrigðismál.”

Hvorki sanngjörn né rétt mynd
Ég hafna þess vegna með öllu að ég hafi sýnt eitthvert kjarkleysi í umræðu um þessi mál. Ég hef núna í þrjár vikur í röð farið í viðtöl með þremur mismunandi stjórnarandstæðingum þar sem komið var inn á mál Grímseyjarferjunnar og hef ég aldrei forðast þá umræðu.

Ég hef sömuleiðis oft og iðulega gagnrýnt hátt lyfjaverð á Íslandi og nú síðast í grein sem birtist í Morgunblaðinu 23. ágúst sl. eða fyrir einungis tveimur vikum. Þá hef ég lagt fram tillögur á Alþingi um lækkun lyfjaverðs og ég held að ég hafi fjallað um hátt lyfjaverð í nánast öllum fjölmiðlum landsins. Fyrir nokkrum misserum hvatti ég samkeppnisyfirvöld til að skoða lyfjamarkaðinn en samkvæmt fréttum er sú athugun nú loksins hafin.

Sú mynd sem ritstjóri DV dregur fram af viðtalinu er því hvorki sanngjörn né rétt enda fjallar hann hvorki um heildarsamhengi ummælanna né sér hann ástæðu til að hafa rétt eftir mér. Hann hefur eflaust treyst því að fjölmargir lesendur hans hafi ekki heyrt viðtalið sem hann gerir að umtalsefni. Við það hlýt ég að gera athugasemdir.

Markmiðið að Samfylkingin bjóði fram í eigin nafni sem víðast

Í síðustu viku heimsótti ég flokksfólk á Ísafirði og ræddum við um frekari uppbyggingu flokksins á því svæði. Mikill hugur er í Samfylkingarfólki á Vestfjörðum og var gaman að hitta félaga sína. Bæjarstjórinn á Bolungarvík var sömuleiðis heimsóttur og voru málin rædd yfir kaffibolla. Þá hittum Páll Stefánsson, ljósmyndara með meiru, fyrir tilviljun á Bolungarvík og dreif hann okkur upp á Bolafjall en útsýnið á þeim stað er geysilega fallegt eins og gefur að skilja. Annars var afskaplega gaman að  hlusta á Pál segja frá hinum og þessum uppákomum sem hann hefur lent í, ekki síst í Afríku þar sem hann er talsvert við störf. Það er nokkuð ljóst að ljósmyndaferill Páls er einstakur.

Í næstu viku er síðan stefnan tekin á Snæfellsnesið en Samfylkingin þarf að styrkja stöðu sína á því svæði. Þrátt fyrir allt er Samfylkingin enn ungur flokkur og því er margt ennþá ógert í flokkstarfinu. Fyrir utan að hafa virkt og skemmtilegt flokkstarf þá tel ég æskilegt að flokkurinn bjóði víðast fram í eigin nafni en staðbundnar aðstæður geta þó í sumum tilfellum komið í veg fyrir það. En markmiðið hlýtur þó að vera sjálfstæð Samfylkingarframboð á sem flestum stöðum á landinu.

Annars er ljóst að Norðvesturkjördæmi er erfitt kjördæmi í ýmsum skilningi þess orðs. Í fyrsta lagi eru vegalengdirnar innan kjördæmisins gríðarlegar. Í öðru lagi þá hefur uppgangur síðustu ára ekki skilað sér nægilega vel í kjördæmið. Í þriðja lagi eru samgöngur og fjarskipti á þessu svæði langt frá því að vera fullnægjandi. Í fjórða lagi hefur kjördæmið orðið fyrir nokkrum áföllum, bæði vegna fólksfækkunar en einnig vegna niðurskurðar í sjávarútvegi. Og svona mætti lengi telja áfram.

En hugur heimamanna er bjartur. Í þessari ferð heyrðum við margar raddir sem töldu uppbyggingu háskóla á Vestfjörðum vera heillaráð. Það er hugmynd sem ég held að við ættum að skoða í mikilli alvöru. Menntun er besta byggðastefnan en þó þarf einnig að hafa í huga aðstæður og hagsmuni þeirra sem huga ekki að langskólanámi.

Ég er einnig á því að það þarf að fara setja meiri þunga í málefnin sem lúta að tekjuskiptingu milli ríkis og sveitarfélaga. Það gengur ekki að sveitarfélög lepji dauðann úr skel á sama tíma og kröfurnar um aukna þjónustu aukast sífellt. Við þurfum því að auka tekjustofna sveitarfélaga samhliða auknum verkefnum. Það þarf að efla nærsamfélagið á Íslandi til muna.

Mafíur og skattleysi

Í upphafi vinnuvikunnar langar mig að benda lesendum á tvær fróðlegar greinar. Sú fyrri er eftir formann Ungra jafnaðarmanna, Magnús Má Guðmundsson, og er um Klúbbsmálið svokallaða. Er skyldulesning fyrir alla sanna unnendur reifarakenndra frásagna með pólitísku ívafi.

Sú seinni er eftir annan formann úr okkar röðum, formann Ungra jafnaðarmanna í Reykjavík, Agnar Helgason, en hann skrifar um skattlausa árið og áhrif þess á mannskepnuna.

Ráðumst að rót vandans

Mér finnst umræðan um skólabúninga oft ekki snúast um aðalatriðið. Það er sagt að ein af meginástæðunum fyrir skólabúningum sé sá efnahagslegi munur sem er á nemendunum. En með þessari nálgun erum við að gleyma aðalatriðinu sem er fátækt barna. Fátækt barna á ekki að vera liðin en í samtölum mínum við reynslumikla kennara hefur komið fram að þeir séu að skynja æ meiri efnamun á milli barna. Auðvitað eru allar aðgerðir jákvæðar sem hugsanlega draga úr einelti en það breytir því ekki að við þurfum að ráðast að rót vandans en ekki fela vandann með skólabúningum.

Það var því afar ánægjulegt að ný ríkisstjórn Samfylkingar og Sjálfstæðisflokks gerði það eitt af sínum fyrstu verkum að samþykkja aðgerðaráætlun í þágu barna en slíkt hafði aldrei verið gert áður. Þar er tekið á mýmörgu sem snýr að hagsmunum barna og fjölskyldna og m.a. annars að fátækt barna.

Má þar nefna eftirfarandi aðgerðir:

Barnabætur tekjulágra fjölskyldna verða hækkaðar.

Aðgengi allra barna og ungmenna að íþróttum og félagsstarfi, ekki síst þeirra er búa við veikan fjárhag, verður bætt.

Fæðingarorlof lengt í 12 mánuði.

Tannvernd barna verður bætt með gjaldfrjálsu eftirliti og auknum niðurgreiðslum.

Nemendur í framhaldsskólum skulu njóta stuðnings til kaupa á bókum og öðrum námsgögnum.

Þá segir einnig í stjórnarsáttmála þessarar ríkisstjórnarinnar að málefni barna séu forgangsmál ríkisstjórnarinnar og að skattleysismörk verði hækkuð. Þá ætlar ríkisstjórnin vinna að endurskoðun á skattkerfi og almannatryggingum til að bæta hag lágtekjufólks og millitekjufólks sem er löngu tímabært.

Þessar aðgerðir munu bæta hag barnafjölskyldna og vinna gegn fátækt barna sem á að vera ólíðandi í sjötta ríkasta landi í heimi.

Flestir vilja vera í skólabúningi

Biblían og samkynhneigðir

Stundum verða athyglisverðar umræður í athugasemdakerfi bloggsins. Yfirleitt er hent inn stuttum athugasemdum en stundum heilu greinunum. En það er gaman að geta fylgst með viðbrögðum lesenda sem geta verið á alla kanta og stundum alls engin. Færsla mín frá síðasta þriðjudegi um réttindi samkynhneigðra og kirkjuna hefur vakið viðbrögð frá nokkrum útvöldum lesendum. Ég hvet áhugasama til að kíkja á, svona fyrir helgina, hvað er gerast þarna.

Lækkum verðlag og kostnað

Það ætti að vera baráttumál allra að almenningur í landinu fái greidd mannsæmandi laun. En það er ekki síður mikilvægt að fólkið eigi kost á vörum og þjónustu á sanngjörnu verði. Það er hin hliðin á kjarabaráttunni og að mínu viti einn mikilvægasti þáttur kjarabaráttu nútímans.

Það gengur ekki að bjóða fólkinu í landinu eitt hæsta verð á matvælum, lyfjum, og bensíni í heimi og þá háu vexti sem allir þekkja. Við þurfum að ná íslensku verðlagi og ýmsum daglegum kostnaði almennings niður.

Við þurfum sömuleiðis að létta af þjóðinni úreltum gjöldum, s.s. vörugjöldum, tollum og stimpilgjaldi. Við þurfum einnig að auka niðurgreiðslur á nauðsynlegri þjónustu. Má þar nefna leikskólagjöld, tannlæknakostnað og námskostnað barna.

Þetta er verkefni margra aðila í samfélaginu. Hið opinbera, bæði ríki og sveitarfélög, gegna hér lykilhlutverki. Nýr ríkisstjórnarmeirihluti hefur nú þegar skuldbundið sig til lækka verð til neytenda og bæta kjör þeirra hópa sem standa höllum fæti.

Þessi ríkisstjórn mun einnig afnema stimpilgjöld og endurskoða vörugjöld og beita sér markvisst fyrir lægri verðbólgu og lægri vöxtum. Þá mun ríkisstjórn Samfylkingar og Sjálfstæðisflokks bæta tannvernd barna með gjaldfrjálsu eftirliti og auknum niðurgreiðslum á tannviðgerðum barna ásamt því að tryggja að nemendur í framhaldsskólum fái stuðning til kaupa á námsgögnum.

Auðvitað getur ríkisvaldið gert enn meira í þessum efnum en ný ríkisstjórn mun þó að leggja talsvert að mörkum til að hægt sé gera lífið ódýrara á Íslandi. En eftir stendur að atvinnurekendur, verslunareigendur og innflytjendur átti sig á því að verkefnið í þessum efnum er ekki síður hjá þeim. Hér þurfa allir að leggjast á eitt.

Gefum engan afslátt af mannréttindum

Það er ánægjulegt að stuðningur presta Þjóðkirkjunnar við að fá heimild til að framkvæma staðfesta samvist sé talsverður. Í mínum huga er hins vegar skoðun einstakra presta á málinu ekki aðalatriðið. Þetta er spurning um jafnræði og mannréttindi. Og við eigum ekki að gefa neinn afslátt af slíku. Ríkisstjórn Samfylkingar og Sjálfstæðisflokks mun því afnema þessa mismun sem enn ríkir á milli samkynhneigðra og gagnkynhneigðra.

Meirihluti presta hlynntur heimild til að staðfesta samvist

Raunhæf og marktæk fjárlög

Það ber að taka alvarlega þær fréttir að fjöldi ríkisstofnana fari ekki eftir lögum landsins þegar kemur að útgjöldum þeirra. Þessar fréttir eru ekki síður umhugsunarverðar í ljósi þess að þær hafa verið að heyrast reglulega undanfarin ár. Auðvitað er það á ábyrgð stjórnmálamannanna að ákveða raunhæfar fjárheimildir fyrir viðkomandi stofnanir.

Við höfum oft gagnrýnt að samþykkt séu fjárlög sem geta ekki staðist. Því þarf að breyta. Ég tel hyggilegt að fjárlagavinnan verði endurskoðuð svo að fjárlögin verði marktæk. En það breytir því ekki að forstöðumönnum ríkisstofnana ber að fara eftir fjárlögum enda eiga þeir ekki að hafa val um eitthvað annað.

En hluti af vandanum gæti verið sá að forstöðumenn ríkisstofnana átta sig á því að afleiðingarnar við að fara fram úr fjárheimildum eru litlar sem engar. Ráðherrarnir þurfa sömuleiðis á átta sig á því að kröfur þeirra um þjónustu ríkisstofnana þurfa að vera í samræmi við það fjármagn sem viðkomandi stofnanir fá.

Ég fagna því viðbrögðum Gunnars Svavarssonar, formanns fjárlaganefndar, um að fjárlaganefndin muni fylgja þessu máli af fullum krafti og ég treysti honum fyllilega til að halda þannig á málum að hér verði talsverð bragarbót.

Loksins heim

Það er mikið gleðiefni að Aron Pálmi skuli loksins vera orðinn frjáls maður. Fyrir utan hinn mannlega harmleik sem þetta mál er þá er það einnig mikill áfellisdómur yfir bandarísku dómskerfi. Hvernig getur siðmenntuð þjóð talið það vera réttlætanlegt að dæma einstakling í 10 ára fangelsi fyrir brot sem hann framdi þegar hann var 11 ára gamall? Enginn glæpur réttlætir slíkan dóm yfir barni.

Á sínum tíma beittu íslenskir embættismenn sér talsvert í málinu enda um íslenskan ríkisborgara að ræða. Bragi Guðbrandsson, forstöðumaður Barnaverndarstofu, fór meira að segja til Texas til að reyna að liðka fyrir málinu. Á þessum tíma var það einnig mat hlutaðeigandi að hugsanlegt væri hægt að beita pólitískum þrýstingi til að reyna að fá strákinn heim.

Þess vegna tók ég mál Arons Pálma upp á Alþingi 10. mars 2004 og kallaði eftir afskiptum utanríkisráðherra. Því miður báru þær tilraunir ekki árangur.

En nú er loksins sú stund runnin upp að Aron Pálmi getur um frjálst höfuð strokið. Það er einnig fagnaðarefni að sérstakur stuðningshópur hér á landi mun aðstoða Aron Pálma þegar hann kemur heim til Íslands.

Aron Pálmi frjáls maður