Verkefni næstu ríkisstjórnar

Seðlabankinn hefur nýlega sent frá sér þjóðhagsspá þar sem dregin er upp frekar dökk mynd. Meðal annars er gert ráð fyrir halla á opinberum rekstri á næsta ári, samdrætti og auknu atvinnuleysi . En það sem meira er að fjármálaráðuneytið gerir sjálft ráð fyrir halla hjá hinu opinbera á næsta ári. Það skiptir miklu máli að hafa þetta í huga þegar ný ríkisstjórn tekur við eftir 38 daga. Sú stjórn þarf því að taka til eftir óstjórn þessarar ríkisstjórnar.

Ég hef ítrekað skrifað um hagstjórnarmistök ríkisstjórnarinnar og vil ég benda á nokkrar greinar sem hafa verið birtar í Morgunblaðinu. Má þar nefna greinina ,,Hvað varð um stöðugleikann?" sem birtist þann 17. febrúar sl., greinina ,,Falleinkunn í stjórn efnahagsmála" sem birtist 5. september sl., greinina ,,Almenningur geldur fyrir mistök ríkisstjórnarinnar" frá 28. ágúst sl. og loks greinina ,,Fjórar þjóðsögur" sem birtist 30. mars 2006.

Edda Rós Karlsdóttir, forstöðumaður greiningardeildar Landsbankans, skrifar í dag annars mjög fína grein um stöðuna í efnahagsmálum í Markaðinn í dag í Fréttablaðinu. Þar segir hún m.a.:

,,Staðan er því sú að Seðlabankinn spáir samdrætti og atvinnuleysi, í umhverfi þar sem ríkið örvar hagvöxt „big time" en Seðlabankinn dregur úr hagvexti með háum stýrivöxtum. Í mínum augum lítur dæmið þannig út að stýrivöxtum sé beitt til að ryðja veg fyrir athafnasama stjórnmálamenn. Er það virkilega ætlunin?"

Og síðan vísar hún í rit Seðlabankans sem segir orðrétt: „Samdrátttur er í raun óhjákvæmilegur og bein afleiðing af ofþenslu fyrri ára."

Það sem dæmin og hver einasta greiningardeild, bæði innlend og erlend, segja ásamt Seðlabankanum sjálfum, staðfestir það að þegar á hólminn er komið þá ræður Sjálfstæðisflokkurinn ekki við stjórn efnahagsmála. Fáir geta neitað því geti fólk einblínt á staðreyndirnar í stað flokkshagsmuna.

Hverju ætla Frjálslyndir að stjórna?

Nú er talsverð umræða um áherslur Frjálslynda flokksins í innflytjendamálum en Frjálslyndir hafa sagt að þeir ætli sér að stjórna hverjir komi til landsins frá EES-ríkjunum út af einhverjum undanþágum sem þeir telja sig lesa úr EES-samningnum. Af því tilefni birti ég hér brot úr mjög fróðlegum pistli sem Árni Páll Árnason, lögmaður og frambjóðandi Samfylkingarinnar, birti á heimasíðu sinni.

Þar segir Árni:

"Staðreyndin er sú að engin slík undanþága er fyrir hendi. Hin almenna regla 28. gr. EES-samningsins er að frelsi launþega til flutninga skuli vera tryggt í aðildarríkjunum og að í því felist afnám allrar mismununar milli launþega „sem byggð er á ríkisfangi og lýtur að atvinnu, launakjörum og öðrum starfs- og ráðningarskilyrðum“.

Í 112. gr. samningsins eru almenn ákvæði um öryggisráðstafanir, sem ætlað er að gera samningsaðilum kleift að bregðast við því ef upp koma „alvarlegir efnahagslegir, þjóðfélagslegir eða umhverfislegir erfiðleikar í sérstökum atvinnugreinum eða á sérstökum svæðum“. Slíkar öryggisráðstafanir „skulu vera takmarkaðar, að því er varðar umfang og gildistíma, við það sem telst bráðnauðsynlegt til þess að ráða bót á ástandinu“ segir ennfremur í greininni.

Í 113. gr. er mælt fyrir um að unnt sé að grípa til þessara ráðstafana að höfðu samráði við aðra samningsaðila og í henni felst samningsskylda um að leita samkomulags við aðra samningsaðila um viðeigandi viðbrögð.

 Í 114. gr. segir að ef „öryggisráðstöfun, sem samningsaðili hefur gripið til, veldur misvægi milli réttinda og skyldna samkvæmt samningi þessum getur hver hinna samningsaðilanna gripið til jafn umfangsmikilla jöfnunarráðstafana gagnvart fyrrnefndum samningsaðila og bráðnauðsynlegar eru til að jafna umrætt misvægi.“

Yfirlýsing Íslands
Í tengslum við samningsgerðina lýstu íslensk stjórnvöld þeirri túlkun sinni að Ísland gæti nýtt þessar heimildir ef af framkvæmd samningsins myndi leiða „alvarlega röskun jafnvægis á vinnumarkaði vegna meiri háttar flutninga starfsfólks sem beinast að sérstökum svæðum, störfum eða atvinnugreinum“.

Þessi yfirlýsing er hins vegar einhliða yfirlýsing Íslands, sem bindur ekki hendur viðsemjenda okkar. Og jafnvel þótt hún gerði það eru skilyrði hennar ekki uppfyllt. Það hefur ekki orðið „alvarleg röskun jafnvægis á vinnumarkaði“. Þvert á móti: Vinnumarkaðurinn er í jafnvægi því atvinnuleysi er ekkert.

Engin undanþága
Það er öllum læsum mönnum ljóst að í þessum ákvæðum felst engin „undanþága .. sem samið var um í EES-samningnum, varðandi innflutning verkafólks“ eins og segir í auglýsingu Frjálslynda flokksins. Við getum gripið til aðgerða til að verjast alvarlegum efnahagslegum eða þjóðfélagslegum erfiðleikum, en við þurfum að bera þær aðgerðir undir viðsemjendur okkar og eiga við þá samstarf um þær. Ef þær hafa mikil áhrif, mega þeir beita samsvarandi aðgerðum gagnvart okkur. Með öðrum orðum: Ef við beitum þessu ákvæði til að takmarka innflutning verkafólks verðum við að takmarka innflutning frá öllum aðildarríkjunum og þau geta þá takmarkað heimildir okkar til að nýta okkur frjálsa för til launavinnu eða náms í aðildarríkjunum.

Ef við förum þá leið að takmarka innflutning erlends vinnuafls eiga viðsemjendur okkar samningsbundinn rétt til að beita sams konar aðgerðum gagnvart Íslendingum sem nú eru að störfum eða við nám í Evrópusambandsríkjunum. Viljum við það?"

Þetta ætti að vera stærsta kosningamálið

Ef stjórnmál ættu að snúast um eitthvað eitt framar öðru þá ætti það að vera börnin. Mér finnst að málefni barna eigi að vera eitt stærsta kosningamálið. Þar eru stærstu hagsmunirnir á ferð.

Á meðan um 5.000 börn eru undir fátæktarmörkum, á meðan barnafátækt er tvöfalt meiri hér en á hinum Norðurlöndunum, á meðan 8.500 börn hafa ekki farið til tannlæknis á þremur árum, á meðan um 4.000 tilkynningar berast árlega til Barnaverndarstofu og á meðan ríkisstjórnin er búin að skerða barnabætur samanlagt um 11 milljarða kr þá er eitthvað að.

Þess vegna hefur Samfylkingin lagt fram ítarlega aðgerðaáætlun um hið unga Ísland.

Þar kemur m.a. fram að Samfylkingin vill:

1. Stytta vinnuvikuna í samráði við aðila vinnumarkaðarins

2. Fría tannvernd og afsláttarkort vegna tannviðgerða barna

3. Koma á sólarhringsaðstoð og ráðgjöf við unga fíkniefnaneytendur og börn með bráð geðræn vandamál

4. Ókeypis námsbækur í framhaldsskólum

5. Lengja fæðingarorlofið í 12 mánuði í áföngum og breyta reglum þannig viðmiðunartími við útreikninga orlofs verði styttur og að orlofið nýtist einstæðum foreldrum að fullu

6. Hækka barnabætur og vaxtabætur

7. Tryggja gjaldfrjálsa menntaleið í gegnum leik- og grunnskóla

8. Tryggja að öll börn geti tekið þátt í íþrótta-, tómstunda- og félagsstarfi

9. Að börn innflytjenda fái sömu tækifæri og þjónustu og íslensk börn, m.a. með stóraukinni áherslu á íslenskukennslu og stuðning í skólum

Annars má lesa um allar tillögurnar hér.