Stóri Björn

Það er furðulegt andrúmsloft á Íslandi þessar vikurnar. Mikilvæg grunngildi í samfélaginu eru í hættu. Það er nauðsynlegt að þjóðin vakni og spyrji sig í hvað átt tilteknir stjórnmálamenn eru að draga þjóðfélag okkar.
Björn Bjarnason, dómsmálaráherra, hefur verið iðinn að leggja fram lagafrumvörp á Alþingi sem gjörbreyta réttindum einstaklinga og rýra almenn borgararéttindi verulega.
Hleranir auknar
Björn og Sjálfstæðisflokkurinn hafa lagt fram frumvarp sem heimila hleranir án dómsúrskurðar. Fyrir aðeins 5 árum kom frumvarp frá sama ráðuneyti og Björn ræður núna um breytingar á hlerunarheimildum lögreglu. Þá var tekið fram í greinargerð frumvarpsins eftirfarandi: ,,Þar eð aðgerðir [hleranir] sem þessar hafa í för sér mjög verulega skerðingu á friðhelgi einkalífs, sem m.a. er lýst friðheilagt í 1. mgr. 71. gr. stjórnarskrárinnar og 1. mgr. 8. gr. mannréttindasáttmála Evrópu, er eðlilegt að dómsúrskurð þurfi jafnan til þeirra til þess að koma í veg fyrir að þær séu misnotaðar."
Núna, 5 árum seinna, þegar nýr ráðherra er kominn í ráðuneytið, hefur þetta viðhorf gjörbreyst. Nú á að heimila hleranir án dómsúrskurðar sem er gróft brot á þeim meginreglum sem flestir vilja starfa eftir.

Björn og Sjálfstæðisflokkurinn hafa jafnframt lagt frumvarp á Alþingi sem heimilar lögreglu að halda eftir gögnum frá verjanda ótímabundið. Það eru trúverðugar efasemdir um að slíkt standist Mannréttindasáttmála Evrópu í ljósi dómaframkvæmdar Mannréttindadómstólsins.

Skerðing á gjafsókn og vont fangelsisfrumvarp
Björn og Sjálfstæðisflokkurinn hafa einnig lagt fram lagafrumvarp sem á að skerða möguleika borgaranna á gjafsókn vegna réttarhalda. Það á að afnema rétt einstaklinga á gjafsókn í málum sem hafa verulega almenna þýðingu eða varða verulega miklu fyrir atvinnu, félagslega stöðu eða aðra einkahagi umsækjenda.

Þetta er réttlætt með sparnaði en á fundum allsherjarnefndar kom í ljós að sparnaður verður um 10 milljónir á ári. Það er aum fjárhæð í ljósi þess réttar sem verið er að afnema.

Björn og Sjálfstæðisflokkurinn lögðu fram frumvarp um fangelsismál í vetur sem var svo illa unnið að Björn neyddist til að draga það tilbaka. Við samningu þessa frumvarps var ekki haft samráð við neina hlutaaðeigandi s.s. fanga, aðstandendur fanga eða fangaverði. Ekkert markmið var í frumvarpinu, engin meðferðarúrræði og heimildir til að leita á gestum án rökstudd gruns voru auknar.
Slæm útlendingalög og sérlög á eitt fyrirtæki
Björn og Sjálfstæðisflokkurinn hafa nýverið sett afskaplega slæm lög um málefni útlendinga. Þar eru réttindi fjölda Íslendinga skert til að sameinast erlendum maka sínum á grundvelli hjúskapar vegna skilyrðis laganna um 24 ára aldur. Þar er komið í veg fyrir eðlilega fjölskyldusameiningu með svokallaðri 66 ára reglu þar sem afar og ömmur undir þeim aldri hafa ekki rétt á dvalarleyfi vegna fjölskyldutengsla.

Í hinum nýsamþykktu lögum er einnig að finna heimild til Útlendingastofnunar til að fara fram á lífsýnatöku á útlendingum. Sönnunarbyrðinni er jafnframt snúið við þannig að viðkomandi Íslendingar og erlendir makar þeirra þurfa að sanna fyrir yfirvöldum að þau búi ekki í málamyndunarhjónabandi.
Til að bæta ofan á alla þessa upptalningu hafa flokksmenn Sjálfstæðisflokksins nýverið varið á þingi skilyrðislausan rétt atvinnurekanda til að taka lífsýni úr starfsfólki sínu.

Nýjasta dæmið er síðan sérstæk lagasetning þessa stjórnmálaflokks á eitt einstakt fyrirtæki sem þeim er illa við. Það bendir margt til þess að hér sé um ólög að ræða en heiftin ræður sem fyrr för Sjálfstæðisforystunnar.
Forneskjuleg viðhorf til mannréttindasáttmála
Hinn rauði þráður í störfum Sjálfstæðisflokksins og Björns Bjarnasonar kemur ekki óvart ef ræða Björns er rifjuð upp sem hann hélt á málþingi Lögfræðingafélags Íslands og Mannréttindastofnunar Háskóla Íslands, þann 26. september, 2003 þar sem 50 ára afmæli gildistöku Mannréttindasáttmála Evrópu var fagnað.

Þvert á almenna skoðun um að Mannréttindasáttmáli Evrópu hafi svo kallað „stjórnarskrárígildi“ þar sem almenn löggjöf skuli m.a. vera túlkuð í ljósi samningsins talaði Björn gegn slíku. Björn ræddi í ræðu sinni m.a. um að ,,allt tal um, að mannréttindasáttmálinn hafi nokkurs konar „stjórnarskrárígildi“ sé einungis lögfræðileg óskhyggja þeirra, sem láti berast með tískustraumum, jafnvel frá Strassborg".

Þvert á allar meginkenningar í lögfræði hafnaði Björn þar hinu lifandi eðli samningsins og taldi að það ætti aðeins að túlka Mannréttindasáttmálann frá orðanna hljóðan. Þetta er afar forneskjulegt viðhorf sem flestir fræðimenn hafa hafnað enda þarf samningur eins og Mannréttindasáttmáli Evrópu og túlkun hans að þróast í takt við breytta tíma. Friðhelgi einkalífsins þýðir t.d. allt annað í dag en fyrir 50 árum þegar Mannréttindasáttmáli Evrópu var gerður.

Í þessu sambandi er skemmst að minnast stórfurðulegrar afstöðu Björns og flokksforystunnar til jafnréttislaga.
Gætum okkur á leið Stóra Björns
Að lokum er rétt að minna þjóðina frelsisskerðing er oftast nær hægfara en ekki í einu vetfangi. Aukið eftirlit og skerðing á persónuréttindum eru ætíð réttlætt með fögrum orðum og góðum tilgangi. Það er styttra í Stóra bróðir, sem George Orwell lýsti, í okkar tilviki Stóra Björns, en margir halda. Við verðum berjast gegn þeirri leið sem Björn Bjarnason og Sjálfstæðisflokkurinn eru að teyma okkur á sem skerðir frelsi einstaklingins og þrengir verulega að réttindum hans.