Gjaldfrjáls leikskóli - Tímamót

Gjaldfrjáls leikskóli yrði gríðalega mikil kjarabót fyrir fjölskyldur í landinu ásamt því að vera mikilvægt jafnréttismál. Þetta hefur Reykjavíkurlistinn áttað sig á.
Lagði fram fyrirspurnir um gjaldfrjálsa leikskóla á Alþingi
Steinunn Valdís Óskarsdóttir, borgarstjóri, á mikið hrós skilið fyrir þá fyrirætlun að gera leikskólann gjaldfrjálsan. Ég hef ítrekað lagt fram fyrirspurnir um gjaldfrjálsa leikskóla á Alþingi og hef ég beint fyrirspurnum bæði til menntamálaráðherra og félagsmálaráðherra. Það er skemmst frá því að segja að menntamálaráðherra, Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir, tók dræmt í fyrirspurn mína um gjaldfrjálsan leikskóla á þingi þann 14. apríl 2004. Þar sagði ráðherrann m.a. ,,að það eru engar efnahagslegar forsendur fyrir því að gera leikskólann gjaldfrjálsan”.
Þetta svar ráðherrans sýnir vel hug Sjálfstæðismanna til gjaldfrjáls leikskóla en þessi sami ráðherra og hans flokkur telja þó vera góðar efnahagslegar forsendur fyrir því að styrkja landbúnað um meira en 10 milljarða króna á ári eða byggja sendiráð fyrir milljarða króna. Reyndar hefur þessi viljaskortur Sjálfstæðismanna á gjaldfrjálsum leikskóla verið staðfestur á ný af hálfu Geirs H. Haarde, varaformanns Sjálfstæðisflokksins, en hann sá þessari hugmynd Reykjavíkurlistans allt til foráttu. Síðan hefur hver Sjálfstæðismaðurinn á fætur öðrum í sveitastjórnum gert það sama og komið fram með ýmsar hugmyndir sem myndu tefja þessa miklu kjarabót um mörg ár eða áratugi.

Þann 26. janúar síðastliðinn beindi ég síðan fyrirspurn til Árna Magnússonar, félagsmálaráðherra um gjaldfrjálsan leikskóla. Ráðherrann gat hins vegar ekki svarað þeirri einföldu spurningu hvort hann væri tilbúinn að beita sér fyrir flutningi á tekjustofnum ríkisins til sveitarfélaganna svo að gjaldfrjáls leikskóli gæti orðið að veruleika. Það mátti skilja ráðherrann þannig að gjaldfrjáls leikskóli næðist aðeins fram ef leikskólinn yrði gerður að hluta af skyldunámi.
Gjaldfrjáls leikskóli jafnréttismál
Leikskólinn hefur nú þegar verið skilgreindur sem fyrsta skólastigið og það er réttlætismál að gera hann gjaldfrjálsan.
Gjaldfrjáls leikskóli er einnig mikið jafnréttismál. Vegna kynbundins launamunar getur sú staða komið upp að mæður neyðast af fjárhagsástæðum til að yfirgefa vinnumarkað gegn vilja sínum séu börnin t.d. fleiri en eitt á leikskólaaldri. Þessi staðreynd hefur síðan aftur neikvæð áhrif á stöðu kvenna á vinnumarkaði og því myndast vítahringur. Þennan vítahring verður að rjúfa.
Það er hins vegar ekki langt síðan að borgarstjórnarflokkur Sjálfstæðismanna vildi leysa dagvistunarvandann með því að greiða foreldrum fyrir að vera heima með börnum sínum en það myndi grafa hratt undan atvinnuþátttöku kvenna vegna kynbundins launamunar sem er staðreynd í okkar samfélagi.
Hundruð þúsunda króna í skólagjöld
Með þeim 20 þúsund börnum sem eru núna í leikskólum landsins eru borguð há skólagjöld, allt að 30 þúsund krónur á mánuði. Skólagjöld fyrir eitt barn geta því numið nokkur hundruð þúsundum króna á hverju ári. Einn mánuður í leikskóla kostar litlu minna en eitt ár í Háskóla Íslands.
Fjölskyldur leikskólabarna eru hins vegar oft á tíðum sá hópur sem hefur hvað þrengstu fjárráð. Hér er oft um að ræða ungt fólk sem eru að koma sér þaki yfir höfuðið og er ýmist í námi eða að hefja þátttöku á vinnumarkaðinum.
Skólagjöld leikskólabarna sem foreldrar greiða núna eru um 2,4 milljarðar króna á ári. Með gjaldfrjálsum leikskóla yrði kostnaðurinn þó hærri, m.a. vegna þess að þá þyrfti að tryggja öllum börnum pláss. Sé hins vegar litið til tveggja ára barna og eldri eru 90% þeirra nú þegar með leikskólapláss.
Forgangsröðun í þágu fjölskyldunnar
Til samanburðar má minnast á að nýsamþykktur skattapakki ríkisstjórnarinnar mun kosta 40 milljarða króna. samanlagt á næstu þremur árum. Þetta er því spurning um forgangsröðun en ekki skort á fjármunum.
Gjaldfrjáls leikskóli getur því vel orðið að veruleika sé vilji fyrir því. Slíkur vilji er fyrir hendi hjá Reykjavíkurlistanum og slíkur vilji er fyrir hendi hjá Samfylkingunni.